آلودگی سرب در تالاب هامون: تفاوت های بین گونه ای ماهیان و استانداردها و رهنمودها برای انسان

تحقیق حاضر، به منظور تعیین غلظت عنصر سنگین سرب در آب، رسوبات و ماهیان تجاری تالاب بین المللی هامون و مقایسه میزان آن با حد مجاز استانداردهای جهانی و مقادیر مرجع انجام گرفت. آنالیز نمونه ها و اندازه گیری غلظت سرب به روش جذب اتمی شعله (Atomic Absorption Spectroscopy) با کمک دستگاه 4100Perkin Elmer انجام شد. ماهیان از یک نقطه و آب و رسوبات از سه نقطه تالاب هامون صابری جمع آوری شدند (زمستان 1386). میانگین غلظت سرب در عضله گونه های آمور (Ctenopharyngodon idella) ، کپور معمولی (Cyprinus carpio) ، فیتوفاگ (Hypophthalmichthys molitrix) ، شیزوسیپریس (Schizocypris altidorsalis) و سفیدک (Schizothorax zardunyi) به ترتیب 32/0، 39/0، 35/0، 72/0 و 81/0 میلی گرم بر کیلوگرم و در کلیه به ترتیب 74/0، 79/0، 74/0، 76/0 و 83/0 میلی گرم بر کیلوگرم برآورد شد. غلظت سرب آب در ایستگاه های اول، دوم و سوم به ترتیب 40/0، 41/0 و 42/0 میلی گرم بر لیتر و غلظت سرب رسوبات در ایستگاه های مذکور به ترتیب 83/0، 15/1 و 21/1 میلی گرم بر کیلوگرم تعیین شد. نتایج آنالیزهای آزمایشگاهی نشان داد که بین غلظت سرب کلیه و عضله ماهیان موردبررسی همبستگی معنی داری وجود ندارد (14/0=r). به طورکلی غلظت سرب کلیه (77/0 میلی گرم بر کیلوگرم) بیشتر از غلظت سرب عضله (52/0 میلی گرم بر کیلوگرم) بوده و تفاوت بین این دو به لحاظ آماری معنی دار است (001/0P<). غلظت های سرب گونه های آمور، کپور معمولی، فیتوفاگ زیر محدوده پیشنهادی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) ، سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، سازمان خواروبار و کشاورزی سازمان ملل متحد (FAO) ، حد قابل پذیرش ترکیه (TAL) ، وزارت کشاورزی، شیلات و غذای انگلستان (UK (MAFF)) و انجمن بهداشت ملی و تحقیقات پزشکی استرالیا (NHMRC) هستند، اما غلظت سرب گونه های شیزوسیپریس و سفیدک بالاتر از حد WHO و TAL قرار دارند. نتایج نشان داد غلظت سرب آب بین ایستگاه های سه گانه تفاوت آماری نداشتند اما بین غلظت های سرب رسوبات ایستگاه های سه گانه تفاوت آماری معنی داری وجود داشت.