معناشناسی واژه «جهاد» در قرآن کریم

معناشناسی به عنوان یکی از شاخه های دانش زبان شناسی به تحلیل معنایی واژه ها و جمله های یک متن می پردازد و با آن می توان جایگاه دقیق کلمه ها و ترکیب های آن را از طریق نظام معنایی به دست آورد. یکی از واژه های بسیار مهم قرآنی که از این منظر مورد مداقه قرار گرفته، کلمه «جهاد» است. این عبارت از مفاهیم پیچیده ای است که از گذشته تا حال مورد توجه مکاتب اسلامی و الهی بوده است و تکرار آن در جای جای قرآن کریم بیانگر اهمیت آن می باشد. با در نظر گرفتن این موارد، گفتار حاضر در پی پاسخ به این دو پرسش است: واژگان همنشین و جانشین واژه جهاد و با ملاحظه این واژگان، مولفه های معنای جهاد کدامند؟ لذا با بررسی حدود چهل ویک آیه از قرآن کریم و تحلیل کاربردهای واژه «جهاد» از این منظر، چنین به دست آمد که برخلاف رویکرد عمومی که واژه جهاد را مطابق با جنگ (مسلحانه) مفهوم گذاری کرده است. این واژه غالبا معنای قدرت و جنگ نرم افزار گونه دارد؛ یعنی تلاش با مفاهیم تئوریک از قبیل قول، وعظ، ارشاد و... . بنابراین، بدین صورت می توان تبلیغات مغرضان و دشمنان اسلام باطل دانست، به ویژه در عصر کنونی که مبلغ گسترش اسلام با قدرت زور و شمشیر می باشند.