بررسی سازگاری ژنوتیپ های گندم نان با استفاده از روش های ابرهارت راسل، غیرپارامتری رتبه ای،گزینش هم زمان و بای پلات

به منظور مطالعه برهمکنش ژنوتیپ × محیط و سازگاری بیست ژنوتیپ پیشرفته گندم نان بهارهاز نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، آزمایشیبا استفاده از طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار طی سال هایزراعی 93-1390درایستگاهتحقیقاتکشاورزیتبریز و میانهدر مجموعدرپنجمحیط (ترکیبسالومکان) اجرا شد. تجزیه مرکب داده ها نشان داد که برهمکنش ژنوتیپ × محیط برای تمام صفات مورد اندازه گیری (عملکرد دانه، وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد سنبله در واحد سطح) حداقل در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. بر این اساس، تجزیه پایداری ژنوتیپ هابر اساس روش ابرهارت و راسل، روش غیرپارامتری رتبه ای و روش گزینش همزمان برای عملکرد دانه و اجزای آن انجام شد. نتایج تلفیق این روش ها نشان داد که از نظر وزن هزاردانه ژنوتیپ های شماره 5، 14 و 8، تعداد دانه در سنبله ژنوتیپ های شماره 1، 5 و 6، تعداد سنبله در واحد سطح ژنوتیپ های شماره 6، 17 و 1، ضمن داشتن برهمکنش کمتر با محیط نسبت به سایر ژنوتیپ ها، از پتانسیل تولید بالاتری نیز برخوردار بودند، اما از نظر عملکرد دانه، ژنوتیپ شماره5 با شجره Yang87-158و ژنوتیپ شماره 8 با شجره Milan CM75118-B-5M-1Y-05M به ترتیب با عملکرد 47/6 و 38/6 تن در هکتار سازگاری بیشتر و برهمکنش کمتری با محیط داشتند و قابل توصیه جهت کشت در اقلیم مشابه از نظر آب و هوایی هستند. همچنین،نتایج حاصل از این تحقیقنشان داد که در تجزیه اثرمتقابل ژنوتیپ× محیط، روش رتبه ای تا حدود زیادی نتیجه مشابه ای با روش گزینش همزمان ارایه می دهد.