تاثیر رانت نفتی بر کیفیت نهادها در اقتصادهای نفتی

این مقاله سعی دارد تا با تمرکز بر پدیده رانت جویی، رابطه میان رانت نفت و کیفیت نهادها را توضیح دهد. بر این اساس استدلال می شود بسته به سطح کیفیت نهادی هر کشور، ظرفیت و آستانه ویژه ای برای جذب و به کارگیری مناسب رانت نفت وجود دارد که فراتر از آن آستانه هر مقدار اضافی رانت نفت، دارای اثر منفی بر سطح کیفیت نهادها است. در صورت افزایش ملایم (پایین تر از سطح آستانه ای) رانت و درآمدهای نفتی، کشور به خوبی این درآمدها را جذب و به طور مولد در اقتصاد به کار می گیرد. اما وقتی که ذخیره این منابع طوری افزایش می یابد که از حد آستانه ای گذر می کند، سود مورد انتظار فعالیت رانت جویی بیشتر می شود و در این حالت تمایل به فعالیت های رانت جویی در مقایسه با فعالیت های تولیدی افزایش می یابد و به دنبال آن کیفیت نهادها تضعیف می شود. رابطه ی رانت نفت و کیفیت نهادی بوسیله منحنی ای به شکل U وارونه نمایش داده شده است. نتایج تجربی بدست آمده با استفاده از شاخص های شش گانه کیفیت نهادی، طی دوره 1996-2011 برای کشورهای با اقتصاد نفتی، رابطه به شکل U وارونه میان رانت نفت و شاخص های حق اظهار نظر و پاسخگویی، ثبات سیاسی، حاکمیت قانون و کنترل فساد را نیز تایید می کند.