شکنندگی همکاری در فضای هژمونیک و نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

این مقاله به بررسی رویکرد نگاه به شرق در سیاست خارجی جمهوری اسلامی پرداخته و شکنندگی این همکاری را در چارچوب نوواقع گرایی بررسی می کند. سئوالی که مطرح می شود این است که رویکرد نگاه به شرق چه جایگاهی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی دارد و آیا این همکاری با کشورهای شرق، به گونه ای است که منافع همه طرف ها را برآورده کند؟ استدلال این است که طرفداران سیاست نگاه به شرق معتقدند گرایش ایران به سمت شرق و اتحاد با کشورهای قدرتمند آسیایی می تواند منافع ملی ایران را تامین و مسئله فقدان متحد استراتژیک را برای ایران حل نماید. در این خصوص اغلب به روسیه و چین اشاره می شود. چنین گرایشی با این مفروضه نو واقع گرایی منطبق است که وقتی ساختار نظام بین الملل به سمت هژمونی پیش می رود، دولت هایی که در معرض سیاست های امنیت سازی هژمون قرار دارند به هم نزدیک می شوند. اما همزمان نئورئالیست ها بدبینی خود را به همکاری در فضای آنارشیک نشان می دهند. آنها بر این باورند که همکاری جز در سطوح اقتصادی- اجتماعی و سطوح پائین سیاسی امکان پذیر نیست و به سطح بقاء نمی رسد. به علاوه در فضای آنارشیک نظام بین الملل، دولت ها نگران منافع مطلق همکاری هستند. بر این اساس چین، هند و روسیه نمی توانند یک کشور هسته ای با بلندپروازی های منطقه ای را در کنار خود تحمل کنند.