تبیین اصول و قواعد دادرسی تجاری و ارزیابی کارایی آن از منظر تحلیل اقتصادی حقوق

ویژگی ها و ضروریات حاکم بر حقوق تجارت وضع اصول و قواعد خاصی را در حوزه حقوق تضمین کننده برای تحقق کارایی دادرسی ایجاب می نماید. در این میان، دسته ای از این اصول و قواعد، ناظر به لزوم رسیدگی ساده و سریع به اختلافات تجاری است که نتیجه آن افزایش هزینه های خطا در تصمیم گیری خواهد بود. دادرسی سریع و ساده، نظام اجرای موقت آرا، مرور زمان کوتاه در دعاوی تجاری و همچنین منع اعطای مهلت عادله و ممنوعیت تقسیط دین تجاری، ازجمله قواعد ناظر به این دسته است. دسته ای دیگر از اصول و قواعد بر رسیدگی تخصصی با رعایت اصل آزادی ادله تاکید نموده، که باوجود کاهش هزینه خطا، متضمن رسیدگی پر هزینه تر و با تاخیر بیشتر است. برای رفع ناکارآمدی احتمالی ناشی از به کارگیری این اصول و قواعد، تحلیل اقتصادی حقوق، ایجاد نوعی تبادل الزامی میان هزینه های رسیدگی و هزینه های خطا را پیشنهاد می نماید. بر این اساس، برای رسیدگی به دعاوی تجاری که مستند آن تحت شمول قاعده اصالت بخشی به ظهور می باشد، اولویت در دادرسی سریع و ساده بوده، در سایر دعاوی تجاری که اصل آزادی ادله و رسیدگی تخصصی از اولویت برخوردار است، استفاده از روش های خاص مانند منفعت پیش از حکم، ای.دی.آر، پیشنهاد حکم، و تودیع درخواست سازش برای افزایش سرعت دادرسی لازم و ضروری می باشد.