تاثیر زوال بذر بر صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی بذر کتان روغنی (Linum usitatssimum L.) رقم نورمن

زوال یک پدیده طبیعی است که در همه بذرها رخ می دهد و منجر به کاهش تدریجی توان زیستی بذر در طی انبارداری می گردد. سرعت زوال به وضعیت فیزیولوژیکی و ساختار ژنتیکی بذرها و شرایط انبارداری بستگی دارد. به منظور بررسی اثر زوال بر شاخص های جوانه زنی و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در کتان روغنی (رقم نورمن)، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در 4 تکرار در سال 1394 در آزمایشگاه بذر دانشگاه یاسوج انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل نگهداری بذور در بسته های آلومینیومی دربسته به مدت 6 ماه در 4 سطح دمایی 15، 25، 35 و 45 درجه سانتی گراد و رطوبت 5، 9، 13 و 17 درصد بود. نتایج نشان داد که با افزایش دما و رطوبت بذر، کلیه صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی به جز هدایت الکتریکی، کاهش یافتند. کاهش جوانه زنی با کاهش فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و آسکوربات پراکسیداز همراه بود که بیانگر کاهش کارایی سیستم آنتی اکسیدانتی در حفاظت بذرها در مقابل گونه های فعال اکسیژن می باشد و باعث افزایش پراکسیداسیون چربی ها، تخریب غشاهای سلولی و نشت الکترولیت ها از بذر شده است که همبستگی قوی و منفی بین نشت الکترولیت ها و فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت نشانگر این مسئله است. هم چنین بذور کتان با محتوای روغن و پروتئین محلول بالا درصد جوانه زنی بیشتری داشتند اما زوال پذیری بیشتری نیز نشان دادند و باید به شرایط محیط انبارداری آن ها بسیار دقت نمود. به طور کلی، نتایج به دست آمده از پژوهش حاضر بیانگر این است که بهترین شرایط نگهداری بذر کتان دمای 15 درجه سانتی گراد و رطوبت 5 درصد می باشد.