بررسی روابط تجاری ایران و گورکانیان هند در دوره شاه عباس دوم صفوی (1077- 1052 ق.)

همزمان با گسترش روابط سیاسی میان ایران و گورکانیان هند، روابط تجاری نیز آغاز شد. روابط در آغاز محدود بود و شاه عباس از حضور بازرگانان هندی در ایران جلوگیری می کرد. بنابراین، حجم مبادله کالا بین دو کشور بسیار ناچیز بود، اما بعد از مرگ شاه عباس اول، روابط تجاری با وجود اختلافات مرزی میان دو دولت گسترش یافت، چندان که گورکانیان هند به یکی از بزرگترین شرکای تجاری ایران در دوره صفویه تبدیل شدند. با حضور بازرگانان و عناصر فعال دو کشور در بنادر، شهرها و مراکز تجاری یکدیگر، روند تجارت میان ایران و گورکانیان هند در دوره شاه عباس دوم نسبت به دوره های قبل رو به افزایش و توسعه نهاد. با توجه به جایگاه مهم تجار هندی در اقتصاد ایران در زمان شاه عباس دوم، بررسی روند روابط تجاری دو کشور در این دوره، اهمیت خاصی دارد. اما روابط سیاسی تا چه حد بر روابط تجاری ایران و هند عصر شاه عباس دوم موثر بود؟ در این مقاله کوشش شده است روابط تجاری ایران و هند در زمان شاه عباس دوم مورد بررسی قرار گرفته و میزان و نوع اجناس و کالاهای مبادله شده، مسیرهای بازرگانی و تاثیر روابط سیاسی بر تجارت دو کشور تشریح شود.