تحلیل نقش عوامل موثر بر کارایی تولید خرما در شهرستان بم و با رویکرد تحلیل پوششی داده ها

شهرستان بم یکی از قطب های اصلی تولید خرمای مضافتی در کشور ایران می باشد. نظر به محدودیت عوامل تولید خرما در شهرستان بم، لازم است مدیریت بهینه ای بر تولید این محصول و بکارگیری نهاده های تولید صورت گیرد. هدف اصلی تحقیق حاضر محاسبه کارایی های فنی، مقیاس، تخصیصی و اقتصادی در واحدهای کشاورزی تولیدکننده خرما در شهرستان بم با استفاده از روش تحلیل پوششی داده ها می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل 1240 نفر نخلداران شهرستان بم است که براساس فرمول کوکران، 142 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین و با روش نمونه گیری تصادفی طبقه بندی شده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بوده، که به صورت باز – پاسخ طراحی و اعتبار صوری و محتوایی آن، توسط استادان و متخصصان ذی ربط تایید شد. نتایج تحقیق نشان داد که میانگین کارایی های فنی، مقیاس، تخصیصی و اقتصادی به ترتیب برابر 15/61، 2/66، 14/46 و 22/28 درصد می باشد. از سوی دیگر بررسی کثرت مصرف نهاده های مصرفی بیانگر این امر بوده که، همه نهاده های تولیدی بیشتر از مقدار بهینه استفاده شده اند و بیشترین اختلاف مصرف به ترتیب در نهاده های کود حیوانی، کود شیمیایی، استفاده از ماشین آلات و آب مشاهده می شود. همچنین تحلیل اقتصادسنجی انجام شده بر پایه رگرسیون توبیت مبین این مسئله است که متغیرهای سن باغدار، میزان تحصیلات، میزان سرمایه واحدهای کشاورزی و ارتباط با مراکز ترویجی دارای اثر معنی دار برروی کارایی فنی واحدهای کشاورزی بوده است.