حق مالکیت بر پایان نامه ها و رساله های دانشجویی از منظر حقوق مالکیت فکری (مطالعه تطبیقی)

پایان نامه ها و رساله های دوره های تحصیلات تکمیلی از مهم ترین برآیندهای پژوهشی دانش آموختگان این دوره ها هستند. ایده اصلی در این آثار مربوط به دانشجو است، اما گروه راهنمایی و موسسه های آموزشی نیز در تکمیل اثر نقش دارند. با این حال، حقوق مادی و معنوی هریک از افراد یا نهادهایی که در تکمیل این آثار نقش دارند هنوز مشخص نیست. در این مطالعه سعی شده این مسئله در ایران با رویکرد حقوقی بررسی شود. هدف اصلی این پژوهش، بررسی و مطالعه تطبیقی متون قانونی مرتبط در ایران و دو کشور توسعه یافته، یعنی ایالات متحده و کانادا است. حقوق مالکیت فکری از زیرساخت های گردآوری، سازمان دهی و اشاعه پایان نامه ها و رساله های دانشجویی است و لذا ضرورت پژوهش در این زمینه اجتناب ناپذیر است. رویکرد پاسخگویی به پرسش های پژوهش، کیفی، و روش پژوهش «تحلیل اسناد» است. جامعه بررسی این پژوهش شامل مقررات مرتبط با کپی رایت، به ویژه درباره پایان نامه ها و رساله ها در کشورهای منتخب می شود. یافته های پژوهش نشان می دهد توجه آیین نامه های دانشگاه های ایالات متحده و کانادا به مسائل مرتبط با کپی رایت پایان نامه ها و رساله ها بیش از موسسه های ایرانی است. علیرغم تاثیر اساتید راهنما، مشاور، و داور در پایان نامه، همواره شخص دانشجو مالک «اثر» و حقوق ناشی از آن به تعبیر قانون حمایت به شمار می آید.