آسیب شناسی فعالیت های موریانه زیرزمینی در محوطه تاریخی هفت تپه

محوطه باستانی هفت تپه خوزستان در یک ساوان 1 غنی با سابقه تمدنی بسیار طولانی از دوره عیلام میانه 1500-1100) قم) بر جای مانده است. این شهر عیلامی، مجموعه عظیمی از ساختارها و آثار معماری خاکی است. مجموعه ساختمان های این محوطه بر اثر عوامل بیولوژیکی گوناگون دچار انواع مختلفی از آسیب ها قرار م یگیرند. در این میان هجوم انواع موریانه ها مهم ترین خسارت را به محوطه وارد می آورد. در نگاه نخست ممکن است آسیب این موریانه ها به آثار موجود در محوطه باستانی به سبب مخفی بودن در لایه های زیرین، در نظر عموم ناچیز جلوه کند. در این پژوهش پس از شناسایی گونه موریانه های فعال در محوطه باستانی هفت تپه، به بررسی شیوه زندگی و خسارت زایی سه گونه Microcerotermes sp و Anacanthotermesvagans و Amitermesvilis و تبیین فرآیند آسیب رسانی این حشرات به ساختارها و زیرساخت های تاریخی پرداخته شده است. همچنین بر اساس شناسایی گون ه ها و جهت حفاظت از اکوسیستم و با لحاظ کردن اصل «حداقل دخل و تصرف » در محوطه باستانی به سنجش میزان آلودگی محوطه از طریق اجرای روش طعمه گذاری روکار و ارزیابی اولیه برای کنترل آلودگی محوطه در نقاط پرداخته شده است. بخشی از این ارزیابی از طریق شناسایی سم «دیفلوبنزورون 2» با فرمولاسیون SC ا 48 % اثرگذار بر موریانه ها بوده است. دست اندرکاران این پژوهش تلاش کرده اند ضمن بررسی و شناسایی موریانه های فعال در محوطه، به ارزیابی مولفه های مختلف موثر بر این فعالیت همچون وضع محوطه و محیط آن ازجمله دانه بندی خاک محوطه و شیوه رفتاری موریانه های شناسایی شده پرداخته و راهکارهایی جهت بهبود روند عملیات طعمه گذاری ارائه کنند. در راهکارهای پیشنهادی علاوه بر افزایش پایه طعمه در طعمه گذاری روکار به رو شهایی چون ایجاد سد مکانیکی، سم پاشی در شب، و استفاده از کارتن مسموم در طعمه ها به دلیل ترجیح غذایی گونه A.vilis توجه شده است.