ارزیابی توالی فرهنگی دوره نوسنگی فارس بر اساس گاهنگاری مطلق محوطه هرمنگان

طی چند دهه گذشته کاوش‏‏ های متعددی در محوطه‏‏ های نوسنگی فارس صورت گرفته که نتایج حاصل از این پژوهش ‏‏ها منجر به ارائه گاهنگاری‏‏ ها و نظرات مختلفی شده است. بیشتر پژوهش‏‏ های صورت گرفته متمرکز بر حوضه رود کر بوده و با توجه به ویژگی‏‏ های زیست‏‏ محیطی متفاوت فارس، این زیست‏‏ بوم بر شکل‏‏ گیری فرهنگ‏‏ ها در طول دوران مختلف تاثیرگذار بوده است؛ بنابراین جهت درک بهتر فرهنگ‏‏ های پیش‏‏ ازتاریخی نیاز است تا دشت ‏‏ها و دره‏‏ ها موردبررسی و مطالعه قرار گیرند تا بتوان تحلیلی جامع ‏‏تر ارائه نمود. ازاین‏‏رو با توجه به وجود برخی سوالات و ابهامات موجود در شناخت فرهنگ‏‏ های نوسنگی باسفال فارس، محوطه هرمنگان واقع در حوضه رودخانه بوانات مورد کاوش قرار گرفت. طی کاوش صورت گرفته دو فاز استقراری شناسایی شد که به‏‏طور نسبی مواد فرهنگی آن قابل‏‏مقایسه با تل موشکی، جری ب، بشی، کوشک هزار و تپه رحمت‏‏آباد است. در این مقاله سعی بر آن است تا در ابتدا به گاهنگاری نسبی و مطلق این محوطه پرداخته شود و سپس با توجه به گاهنگاری مطلق این محوطه و دیگر محوطه‏‏ های نوسنگی نیمه شمالی فارس و همچنین مقایسه مواد فرهنگی و شناخت شاخصه‏‏ های فرهنگی، ارزیابی توالی فرهنگی دوره نوسنگی در این منطقه صورت گیرد. جهت تاریخ‏‏گذاری محوطه هرمنگان 8 نمونه زغال و استخوان حیوانی به آزمایشگاه دانشگاه توکیو ارسال شد که نتایج نشان می‏‏دهد این محوطه در حدود 6373 ق.م مورد استقرار قرار گرفته و تا حدود 5950 ق.م ادامه داشته است. با توجه به شباهت مواد فرهنگی بشی با محوطه هرمنگان، رحمت‏‏آباد و موشکی و گاهنگاری‏‏ های مطلق این محوطه‏‏ ها در نظر گرفتن فاز بشی چندان منطقی به نظر نمی‏‏ رسد، بنابراین با مقایسه مواد فرهنگی و گاهنگاری‏‏ های مطلق صورت گرفته در دیگر محوطه‏‏ ها می‏‏توان توالی گاهنگاری شامل رحمت‏‏آباد (7500-7000 ق.م)، شکل‏‏ گیری موشکی (7000-6400 ق.م)، موشکی (6400- 6000 ق.م)، جری (6000-5600 ق.م) و شمس ‏‏آباد (5600-5200؟) برای دوره نوسنگی فارس ارائه نمود.