تحلیل روانشناختی تجلی یاس و ناامیدی در غزلیات کلیم کاشانی

یاس و ناامیدی از رایج ترین مضامین آثار ادبی و هنری ادبیات جهان است. شعر فارسی خاصه سرودهای کلیم کاشانی از این قاعده مستثنا نیست. این پژوهش بر آن است تا از دیدگاه روانشناختی، براساس «نظریه ناامیدی افسردگی» آبرامسون و همکاران، و براساس روش تحلیلی، به تحلیل عوامل و مولفه های ناامیدی در غزلیات کلیم کاشانی بپردازد. نتایج به دست آمده نشان از آن دارد: عوامل نومیدی، در اشعار کلیم عبارتند از: 1- تجربیات تلخ و پرتشویش 2- کمبود عاطفی در زندگی کلیم که موجب بروز حس نومیدی در اشعار وی گشته است. با تامل در غزلیات کلیم کاشانی این مولفه ها دیده شد: 1-منفی نگری نسبت به خود، جهان و آینده. 2- احساس شکست. 3- نارضایتی از وضع موجود. 4- انزوا 5- مرگ دوستی 6- غم مفرط. براساس تحلیل های انجام گرفته می توان ادعا کرد که حس نومیدی در غزلیات کلیم کاشانی با دیدگاهی انسان گرا که اغلب بدون پشتوانه ی الهی است، همراه شده است و بیت هایی که مضامین توکل یا امید به رحمت الهی را داشته باشد، به ندرت دیده می شود.