روایات عاشورایی مقتل شیخ صدوق در میزان نقد

مقتل الحسین موجود در کتاب الامالی شیخ صدوق از جمله مقاتل برجای مانده و قدیمی شیعی است که در حدود قرن چهارم نگاشته شده است. برخی روایات موجود در این کتاب از جمله روایاتی است که دستاویز کتب غالیانه ای شد که در قرن دهم به بعد رواج پیدا کرد و بر افکار شیعه در سده های پس از خود تاثیر شگرفی گذاشت. شیخ صدوق پنج روایت مفصل را در پنج مجلس نقل کرده که البته در قالب یک مقتل جامع نمی گنجد. علی رغم اینکه گزارش شیخ صدوق بر اساس حدیث سامان یافته، اما لحن روایات وی مانند لحن ابن اعثم کوفی، لحنی است که در «زبان حال» استفاده می شود. علاوه بر لحن، روایت شیخ صدوق نیز به گزارش ابن اعثم شباهت نزدیکی دارد، به طوری که چنین برداشت می شود که هر دو گزارش برآمده از قصه های قصه خوانانی است که در عراق شهره بوده اند که به تدریج به شکل روایت در روایتگری راویان قرار گرفت و در نتیجه به شیخ صدوق رسید. روایات او درباره امام حسین (ع) و روز عاشورا ضمن اینکه آشفتگی های متنی دارد، بعضا با وقایع مسلم تاریخی ناسازگار بوده و گاه شان امام معصوم خدشه دار شده است. این بررسی می کوشد به برخی از این هجمه های تحریفی اشاره کند و مطالب تاریخی و روایی آن را بکاود.