تبیین مقایسه ای مدل های قیمت گذاری دارایی سرمایه ای کلاسیک و رفتاری در بازار سرمایه ایران

هدف اصلی پژوهش حاضر تبیین مقایسه ای مدل های قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای رفتاری و کلاسیک در بازار سرمایه ایران است. جامعه آماری موردمطالعه این پژوهش شرکت های پذیرفته شدۀ بورس اوراق بهادار تهران و نمونه آماری نیز قلمرو زمانی بین سال های 1385 تا 1395می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی- کاربردی است. روش گردآوری اطلاعات شامل روش های کتابخانه ای و روش های میدانی می باشد. برای آزمون فرضیه های این پژوهش از مدل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد مدل های قیمت گذاری دارایی سرمایه ای کلاسیک در مقایسه با مدل های قیمت گذاری دارایی سرمایه ای رفتاری در بازار سرمایه ایران دارای قدرت تبیین بیشتری می باشد. این در حالی است که مدل استاندارد قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (CAPM) ، دارای بیشترین قدرت تبیین (تقریبا 89/66 درصد) ، و مدل تعمیم یابنده قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای (X-CAPM) ، نیز در بین مدل های رفتاری دارای کمترین قدرت تبیین (تقریبا 48/41 درصد) برخوردار می باشند. سپس، در رتبه بندی دوم مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای کاهشی- نامطلوب (D-CAPM) دارای بیشترین قدرت تبیین (تقریبا 81/61 درصد) ، و قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای رفتاری (BAP) ، دارای کمترین قدرت تبیین (تقریبا 16/43 درصد) برخوردار می باشند. سپس، در رتبه بندی سوم مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای تعدیلی (A-CAPM) ، مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای شرطی (I-CAPM) ، مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای تجدیدنظر شده (R-CAPM) ، مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای مصرفی (C-CAPM) ، به ترتیب دارای بیشترین قدرت تبیین (تقریبا 49/59 درصد) ، (تقریبا 64/48 درصد) ، (تقریبا 10/52 درصد) ، (تقریبا 94/49 درصد) ، می باشند. همچنین، مدل قیمت گذاری دارایی های سرمایه ای رفتاری (BAP) ، در بین مدل هایی رفتاری دارای کمترین قدرت تبیین (تقریبا 16/43 درصد) برخوردار می باشند.