نسبت ایزدان و انسان در اندیشه یونانی

رفتار و کنش انسان در هر دوره بطور مستقیم متاثر از نگاه هستی شناسانه و مبانی فکری و اعتقادی آن دوره میباشد؛ به طوری که برای فهم رفتار و کنش انسان و چرایی آن در یک دوره، باید به شناخت مبانی هستی شناسی و معرفتی آن دوره پرداخت. یکی از این مبانی هستی شناسانه و معرفت شناسانه که در فهم رفتار و کنش انسان در هر دوره ضروری مینماید نوع نگاه به هستی و خداست که بطور مستقیم بر رفتار انسان در جامعه تاثیر دارد. با توجه به ضرورت شناخت بین فرهنگی در دوره معاصر و تاثیر و رابطه عمیقی که بین یونانیان و ایرانیان وجود داشته است، شناخت مبانی فکری و رفتاری یونانیان میتواند در بررسی این رابطه فرهنگی نقش کلیدی داشته باشد. بر این اساس، نوشتار حاضر در جهت شناخت مبانی فکری و رفتاری یونانیان به بررسی نوع نگاه هستی شناسانه و مبانی فکری آنها و بطور خاص نگاه یونانیان به خدا و نفس و تاثیر این نوع نگاه در رفتار و کنش انسان یونانی پرداخته است و بر این مبنا سه اندیشمند دوره یونانی یعنی هومر، سقراط و افلاطون با روش تفسیری مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان میدهد نگاه یونانیان به خدا با تاثیر اندیشمندان هر دوره متفاوت بوده، بطوری که نگاه هومر، سقراط و افلاطون از جهتی از همدیگر قابل تفکیک است. در نگاه اسطوره یی هومری، خدایان بسان قهرمانان بشری دارای صفات انسانی و در معامله با انسان هستند، اما در نگاه سقراط، خدا موجودی است که بدنبال هدایت و راهنمایی انسانها بوده و از طریق دایمونها با مردم ارتباط دارد. در تفکر افلاطون که تکثر خدایان بسمت وحدت میگراید، خدا بعنوان ایده خیر، موجودی متعالی است که سرنوشت و مبنای قانونگذاری در زندگی فردی و اجتماعی انسان قرار میگیرد.