حقوق بشر و روابط بین الملل

حقوق بشر یکی از مفاهیم درجه یک مطرح در روابط بین الملل است. این موضوع یکی از عوامل تاثیرگذار متعددی است که بر روابط بین الملل اثر ویژه خود را دارد. مقاله پیش روی با توجه به این واقعیت تلاش می کند تا با دوری از کند و کاو انتزاعی به تحلیل متنی هنجارهای حقوق بشر بپردازد. زیرا هنجارهای حقوق بشر با توجه به متن داخلی، متن اخلاقی و متن سیاسی در روابط بین المللی جایگاه ویژه ای می یابند. همین امر سبب ساز این پرسش پایه ای می شود که آیا می توان از حقوق بشر جهانی سخن گفت؟
نویسنده برای پاسخ به این پرسش، دو رهیافت کمینه و بیشینه به حقوق بشر و نظام بین الملل را مورد بررسی قرار می دهد. آنگاه نسبی گرایی اخلاقی و فرهنگی و جهان شمولی حقوق بشر در نظام بین الملل مورد بررسی قرار می گیرند. تجربه عملکرد بازیگران بین المللی نشان می دهد که به رغم ماهیت، اصول و عملکرد هنجارهای حقوق بشر، آنها به بهره برداری ابزاری از حقوق بشر پرداخته اند. اگرچه به دلیل تمایزات فرهنگی و منافع، نگاه استراتژیک به حقوق بشر غیرقابل انکار است، اما همچنان دیده می شود که کشورهای غربی به رهبری آمریکا به استفاده گزینشی از هنجارهای حقوق بشر برای تقویت موقعیت جهانی خود دست می زنند و کشورهای غیرغربی در چالش با آن هستند.