تبارشناسی و شرح اصطلاحات رباعیای منسوب به ابن سینا در مجالسالمومنین
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
مجالسالمومنین قاضی نورالله شوشتری (ف. 1019) ، از مهمترین کتابهای رجال شیعی است که به دلیل در برداشتن ابیات منتسب به شاعران سدههای نخستین، در پژوهشهای ادبی نیز اهمیت دارد. بسیاری از پژوهشگران معاصر دربارهی این اشعار، به دیدهی تردید نگریستهاند؛ اما تاکنون پژوهشی در تحلیل تبارشناسانهی این ابیات صورت نگرفتهاست. یکی از این اشعار، رباعیای در ستایش امام علی (ع) و منسوب به ابن سیناست که نخستینبار در این کتاب آمده و به واسطهی آن به بسیاری از تذکرهها و کتابهای تاریخ ادبیات فارسی راه یافته است. مضمون این رباعی، پیوندی آشکار با اصطلاحات خوشنویسی و برخی مفاهیم عرفانی دارد؛ از همین رو در این مقاله، با استفاده از تحلیل محتوای تاریخی، سعی شده پس از ریشهشناسی گونهی خوشنویسی منعکس در این رباعی و بررسی سیر شکلگیری نشانههای عرفانی آن، ضمن تعیین محدودهی زمانی سرایش شعر، دریچههای محتمل راه یافتن این شعر به مجالسالمومنین بررسی شود. نتایج نشان میدهد، با توجه به انعکاس خط آینهای در مضمون رباعی و ابداع و رواج این گونه پس از سدهی نهم و همچنین سازگاری شعر با برخی اندیشههای عرفانی رایج در میان فرقههایی چون: حروفیه، نوربخشیه، بکتاشیه و…، این رباعی بیش از چهار سده پس از درگذشت ابنسینا (ف. 428) سروده شده است. همچنین با در نظر گرفتن شاعر بودن قاضی نورالله، آشناییاش با خوشنویسی و همچنین انتسابش با اهل عرفان، بعید نیست این رباعی را خود او سروده و در تایید باورهای شیعیاش به ابنسینا نسبت داده باشد.
کلیدواژگان:
مجالسالمومنین ، قاضی نورالله ، ابن سینا ، خط آینهای ، حروفیه ، نوربخشیه
زبان:
فارسی
صفحات:
167 تا 190
لینک کوتاه:
https://www.magiran.com/p1917472
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با ثبت ایمیلتان و پرداخت حق اشتراک سالانه به مبلغ 1,390,000ريال، بلافاصله متن این مقاله را دریافت کنید.اعتبار دانلود 70 مقاله نیز در حساب کاربری شما لحاظ خواهد شد.
پرداخت حق اشتراک به معنای پذیرش "شرایط خدمات" پایگاه مگیران از سوی شماست.
اگر عضو مگیران هستید:
اگر مقاله ای از شما در مگیران نمایه شده، برای استفاده از اعتبار اهدایی سامانه نویسندگان با ایمیل منتشرشده ثبت نام کنید. ثبت نام
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!