مقایسه اثر بیهوش کننده اسانس اسطوخدوس (Lavandula angustifolia) با اسانس گل میخک (Eugenia caryophyllata) بر برخی شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم در ماهی جوان کپور معمولی (Cyprinus carpio)

هدف از این پژوهش مقایسه اثر دو ماده بیهوش کننده اسانس اسطوخودوس (Lavandula angustifolia) و گل میخک (Eugenia caryophyllata) بر برخی شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم خون در ماهی جوان کپور معمولی (Cyprinus carpio) بود. بچه ماهیان کپور معمولی در معرض سه تیمار شامل غلظت بهینه بیهوشی اسانس اسطوخودوس (170 میلی گرم بر لیتر) ، میخک (35 میلی گرم بر لیتر) و تیمار شاهد قرار گرفتند و برخی شاخص های خونی و بیوشیمیایی سرم ماهیان در معرض غلظت بهینه بیهوشی با اسانس اسطوخودوس و میخک در زمان های مختلف صفر (بلافاصله) ، 3 و 24 ساعت پس از بیهوشی مقایسه گردیدند. نتایج نشان داد در غلظت بهینه اسانس اسطوخودوس و میخک اثر تیمار (ماده بیهوشی) در تمامی شاخص های خون شناسی، اثر زمان در شاخص های WBC، Hb و شاخص های MCH، MCHC، اثر متقابل تیمار در زمان، در تمام شاخص ها به جز Hct و RBC و اثر تیمار، زمان و اثر متقابل تیمار و زمان بر تمام شاخص های بیوشیمیایی سرم معنی دار بود (05/0>p). با گذشت زمان پس از بیهوشی میزان RBC در تیمار شاهد و اسطوخدوس تفاوت معنی داری نداشت (05/0<p) ، اما در تیمار میخک بلافاصله پس از بیهوشی به طور معنی داری بیشتر از سایر زمانها بود (05/0>p). میزان WBC در تمام زمان ها در تیمار میخک کاهش معنی داری را نسبت به سایر تیمارها نشان داد (05/0>p). با گذشت زمان در تیمار شاهد کاهش هموگلوبین و در تیمار میخک و اسطوخدوس افزایش هموگلوبین مشاهده شد (05/0>p). در تیمار شاهد با گذر زمان مقدار هماتوکریت افزایش معنی دار مشاهده شد (05/0>p) ، اما در سایر تیمارها تفاوت معنی داری مشاهد نشد (05/0<p). کمترین میزان گلوکز در هر سه زمان در تیمار اسطوخدوس مشاهده شد (05/0>p) و در تیمار میخک و اسطوخدوس پس از یک افزایش در 3 ساعت پس از بیهوشی، کاهش معنی دار در 24 ساعت مشاهده شد (05/0>p). میزان کورتیزول در 3 ساعت پس از بیهوشی بین تیمار شاهد و میخک تفاوت معنی دار نداشت (05/0>p). در تمام زمان ها میزان AST در تیمار شاهد، میزان ALT در تیمار شاهد و میخک، ALP در تیمار میخک بیشتر و میزان LDH در اسطوخدوس کمتر مشاهده شد. در مجموع اگرچه تاثیر اسانس اسطوخودوس بر شاخص های اندازه گیری شده با میخک تفاوت نشان داد، اما می توان آن را به عنوان ماده جایگزین بومی برای بیهوشی در آبزی پروری معرفی نمود.