بررسی نشانه ‏شناختی ارزش و روابط سلبی عناصر طبیعت در قرآن کریم بر پایه نشانه‎شناسی لایه ‏ای

در نشانه‏شناسی لایه‏ای متن قرآن کریم به عنوان منبع لایزال معارف الهی سطوح و لایه‏های معنایی متفاوتی دارد و متن این کتاب مقدس شبکه‏ای باز از لایه‏های متنی متعدد است. ساختار درونی هر لایه که از عناصر، دلالت‏ها و معانی متفاوتی تشکیل شده، بر اساس روابط لایه‏ای آن کشف می‎شود. در مباحث نشانه‏شناسی جدید ثابت شده است که بررسی متون مختلف که زنجیره‏ای از نشانه‎های گسترده است، می‎تواند به خوانشی تازه از متن منجر شود. در این راستا پژوهش حاضر در صدد است به بررسی ابعاد معنایی و نشانه‏شناختی عناصر طبیعت و روابط سلبی میان آنها در متن قرآن کریم بپردازد تا پیام‏هایی را که خداوند از طریق این عناصر و روابط معنادار بین آنها به انسان منتقل نموده، رمزگشایی کند. برای تحقق این مهم، در این جستار با توسل به رویکرد نشانه‏شناسی لایه‏ای به عنوان چارچوب نظری تحقیق و به روش توصیفی-تحلیلی به بررسی نمونه‏هایی از آیات قرآن کریم پرداخته شده است. نتایج تجزیه و تحلیل داده‏ها در لایه‏های متنی متعدد قرآن کریم حاکی از آن است که متن این کتاب مقدس از لایه‏های ساختاری سلسله‏مراتبی تشکیل شده است که خود لایه‏های مفهومی بزرگ‏تر را در بر می‏گیرد. ازآنجاکه درک عنای عناصر در متن با توجه به محیط و بافت قابل تفسیر است، نشانه‏شناسی لایه‏ای به عنوان یک انگاره میان‏رشته‏ای می‏تواند ابزاری ارزشمند و مفید برای بازنمایی معنایی رمزگان در متن قرآن مورد توجه قرار گیرد.