مدیریت پایدار منابع آب زیرزمینی با استفاده از برنامه ریزی چندمعیاره (مطالعه موردی دشت کاشمر)

پدیده خشکسالی و پیامدهای آن باعث کاهش سطح آب های زیرزمینی، فقدان تغذیه مناسب خاک، خشک شدن منابع آب سطحی و برداشت بیشتر از منابع آب زیرزمینی می شود که در مجموع این موارد باعث انتقال آب شور به آب های زیرزمینی می شود و ظرفیت برداشت از سفره آب زیرزمینی را محدود کرده و کیفیت آب را کاهش می دهد. در این مطالعه از روش VIKOR برای تعیین بهترین راه حل قابل اجرا بر اساس معیارهای انتخاب شده شامل وضعیت بارش باران منطقه در طول سال های مختلف، نفوذپذیری خاک، شاخص شیب زمین و شاخص های کیفیت آب از جمله SAR، RSC و شوری جهت تعیین کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت کاشمر و محدودیت های استفاده از زمین به کار گرفته شد. نتایج نمونه برداری در دشت کاشمر نشان داد که کیفیت آب در مسیر زیرزمینی دشت کاشمر از شمال به جنوب کاهش می یابد. استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، سبب افت سطح آب زیرزمینی و افزایش شوری، کاهش کیفیت آب کشاورزی و محدودیت استفاده از زمین شده است. افزون بر این، نتایج مدل در سال های 1389 و 1393 نشان داد که اگر شکل فعلی برداشت بی رویه منابع آب زیرزمینی ادامه یابد، این امر منجر به حرکت شوری به مناطق بالادستی با شوری کم می شود. بنابراین، برای مدیریت پایدار منابع آب های زیرزمینی، کنترل برداشت بی رویه و به حداقل رساندن آسیب به سطح آب های زیرزمینی شهرستان ضروری است، کارشناسان تغییر الگوی کشت در زمین های کشاورزی و استفاده از روش های کم آب آبیاری را پیشنهاد دهند.