ارزیابی تاثیر زمین لغزش بر بار رسوبی حوضه بالخلوچای در استان اردبیل

زمین لغزش ها، از عوامل عمده فرسایش و تولید رسوب در حوضه های شیبدار وکوهستانی هستند. هر چند شواهد دال بر این است که میزان رسوب وارده به رودخانه های مناطق کوهستانی استان اردبیل بر اثر زمین لغزش ها قابل توجه است، اما از لحاظ کمی عدد و رقم متقن مبتنی بر تحقیق علمی برای آن ارائه نشده است. در این پژوهش، موضوع در حوضه بالخلوچای استان اردبیل با استفاده از داده های مستخرج از عکس های هوایی، مطالعات صحرایی و داده های رسوب سنجی ایستگاه هیدرومتری پل الماس مورد بررسی قرار گرفت. با تعیین رابطه داده های متناظر دبی جریان و دبی رسوب، حجم رسوب در ایستگاه های رسوب سنجی مرتبط با حوضه برآورد شد. میزان رسوب برآوردی در دوره های زمانی مختلف با دوره های فعالیت زمین لغزش ها مورد مقایسه قرار گرفت و تاثیر زمین لغزش ها در افزایش فرسایش و رسوبدهی حوضه تعیین شد. زمین لغزش های بزرگ مورد اشاره باعث افزایش قابل توجه بار رسوبی رودخانه بالخلوچای شده اند. آثار این لغزش ها در بار معلق عبوری از ایستگاه پل الماس مشاهده می شود. میانگین رسوب سالانه بر اساس داده های کل دوره آبی 40 ساله برابر با 46566.30 تن در سال است، در حالی که میانگین رسوب سالانه بر اساس داده های 36 ساله، یعنی با حذف داده های مربوط به سال های لغزشی 1369 تا 1372، برابر با 30831 تن در سال می باشد. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که بر اساس برآوردهای انجام گرفته میزان رسوب حمل شده به وسیله رودخانه بالخلوچای بعد از وقوع دو مورد زمین لغزش ساری قیه و ایلانجق در طول دوره چهار ساله (سال 1369 تا سال 1372) به طور محسوسی افزایش یافته است.