شناسایی منابع مقاومت به بیماری زنگ زرد در تعدادی از ژنوتیپ های کلکسیون گندم نان بانک ژن گیاهی ملی ایران

به منظور شناسایی منابع مقاومت به زنگ زرد در ژرم پلاسم گندم بانک ژن گیاهی ملی ایران، تعداد 41 ژنوتیپ گندم نان با چهار نژاد زنگ زرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. جدایه های عامل بیماری از مناطق گرگان، کرج، مشهد و ساری جمع آوری شده، در گلخانه بصورت تک جوش، خالص سازی، تکثیر و روی ارقام افتراقی تعیین نژاد شدند. ارزیابی ژنوتیپ ها در گلخانه، در مرحله گیاهچه در سه تکرار و برای هر پاتوتیپ بطور جداگانه انجام شد. با بررسی واکنش ارقام افتراقی، جدایه های گرگان، کرج، مشهد و ساری به ترتیب به عنوان نژادهای 6E6A+، 134E134A+، 134E142A+ و 6E4A+ نام گذاری شدند. نتایج نشان داد که هر چهار نژاد روی ژن های Yr2، Yr6، Yr7، Yr9، Yr25، Yr24 و YrA بیماری زا بودند ولی هیچ یک روی ژن های Yr1، Yr3، Yr4، Yr5، Yr8، Yr10، YrSD، YrSU، YrCV و YrSP بیماری زا نبودند. تعداد 29 ژنوتیپ (7/46 درصد) در برابر هر چهار نژاد، واکنش مقاومت نشان دادند. این ژنوتیپ ها از مناطق متفاوتی از ایران شامل آذربایجان شرقی، خراسان، کردستان، کرمانشاه، لرستان، مرکزی، همدان، و همچنین از کشورهای پرتغال و چین بودند. همچنین با انجام مقایسه واکنش ژنوتیپ ‎ها با واکنش ارقام افتراقی در برابر نژادهای مورد مطالعه، مشخص شد که برخی از ژنوتیپ ها احتمالا دارای ژن مقاومتی به غیر از ژن های مقاومت موجود در ارقام افتراقی (و یا دارای ترکیبی از دو یا چند ژن مقاومت) می باشند. نتایج تحقیق در مجموع، نشان دهنده پتانسیل منابع ژنتیکی گندم نان در کلکسیون گندم نان بانک ژن گیاهی ملی ایران برای مقاومت به زنگ زرد بود.