تنوع خصوصیات فیتوشیمیایی جمعیت های مختلف بابونه گاوی (مخلصه) با نام علمی Tanacetum parthenium کشت شده در شرایط آب و هوایی شهرکرد

بابونه گاوی یا مخلصه (Tanacetum parthenium L.) گیاهی دارویی، علفی، چند‎ساله متعلق به خانواده Asteraceae است که به طور خودرو در برخی از مناطق کشور می‎روید. بابونه گاوی در طب سنتی به عنوان ضد درد، مسکن، پایین آورنده تب، ضد روماتیسم و درمان میگرن کاربرد دارد. مهم ترین ماده موثره این گیاه اسانس آن است. شرایط آب و هوایی نقش عمده‎ای در رشد، نمو، کیفیت و کمیت ماده موثره گیاهان دارویی دارند. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر شرایط آب و هوایی منطقه کشت بر خصوصیات فیتوشیمیایی هشت جمعیت مختلف مخلصه کشت شده در سال 1393در شرایط آب و هوایی شهرکرد بود.

در این تحقیق بذر گیاه مخلصه از هشت منطقه تهیه گردید. پس از تهیه نشا در گلخانه مرکز پژوهش‎های گیاهان دارویی، دانشگاه آزاد واحد شهرکرد نشاها در اوایل اردیبهشت سال 1393 به زمین اصلی واقع در مزرعه پژوهشی دانشگاه آزاد شهرکرد انتقال داده شدند. قسمت هوایی گیاه در دو زمان پنجاه و صددرصد گلدهی برداشت شد. اسانس‎گیری نمونه‎ها در سه تکرار بوسیله کلونجر با روش تقطیر با آب انجام شد. آنالیز ترکیبات اسانس بوسیله دستگاه GC/MS انجام شد.

بیش‎ترین عملکرد اسانس مربوط به جمعیت گیلان‎تالش در مرحله صددرصد گلدهی و کم‎ترین عملکرد اسانس مربوط به جمعیت زیارت در مرحله پنجاه درصد گلدهی بود. نتایج به دست آمده نشان داد مهم‎ترین ترکیبات اسانس در گیاه مخلصه کامفور و بورنیل استات می‎باشد که بیشترین میزان کامفور مربوط به جمعیت شاهرود با 05/49 درصد در مرحله پنجاه درصد گلدهی و بیشترین میزان بورنیل استات مربوط به جمعیت گیلان تالش با 56/13 درصد در مرحله صد درصد گلدهی بود.

با توجه به راندمان اسانس و ترکیبات آن(خصوصا ترکیب کامفور و بورنیل استات) در گونه مخلصه و با توجه به اینکه تولید بیشتر ترکیبات مذکور مربوط به جمعیت شاهرود و گیلان تالش می‎باشد، بنابراین استفاده از جمعیت این دو منطقه جهت کشت و کار در شرایط آب و هوایی شهرکرد توصیه می‎شود.