اثر عصاره هیدروالکلی دانه شنبلیله (Trigonella foenum- graceum L) بر فیزیولوژی تولید مثل جنس ماده Balb/c‏

شنبلیله گیاهی از خانواده باقلا (‏Fabaceae‏) است که دارای مصارف طبی متعدد می باشد. هدف از این مطالعه تاثیر عصاره ‏هیدروالکلی دانه شنبلیله بر دستگاه تولید مثل موش کوچک ماده ‏Balb/c‏ می باشد.‏ به این منظور موش ها به 5 گروه 10 تایی در قالب گروه های کنترل، شاهد و سه گروه تجربی تقسیم شده و جهت آغاز تجربیات ‏هم سیکل گردیدند. گروه کنترل هیچ دارویی دریافت نکرد، در حالی که گروه شاهد سرم فیزیولوژیک دریافت نموده و به ‏گروه های تجربی عصاره با مقادیر 50، 100 و 200 ‏mg/kg‏ به صورت درون صفاتی و یک روز در میان به مدت 20 روز تزریق ‏شد. پس از پایان تزریق از تمام گروه ها خون گیری به عمل آمد. سنجش هورمونی، شامل ‏FSH، ‏LH، استرادیول و پروژسترون ‏توسط روش ‏RIA‏ انجام شد. نتایج با استفاده از تجزیه واریانس یک طرفه و آزمون دانکن به کمک نرم افزار ‏ SPSS 11.5 ‏ارزیابی شد. از تخمدان ها مقاطع بافتی تهیه شده و توسط میکروسکوپ نوری مورد بررسی قرار گرفت. ‏ داده ها در این مطالعه، کاهش معنی دار در سطح ‏FSH‏ و ‏LH‏ هم چنین افزایش معنی دار در سطح استرادیول را در تمام ‏گروه های تجربی نشان داد، در حالی که سطح پروژسترون فقط در گروه تجربی دو افزایش یافت. نتایج حاصل از مطالعات ‏بافت شناسی تخمدان کاهش معنی دار میزان فولیکولوژنز را در هر سه گروه تجربی نشان داد. هم چنین افزایش تعداد جسم زرد ‏در گروه تجربی 100 معنی دار بود. علاوه بر این تخریب بافت تخمدان در گروه تجربی 200 مشاهده شد.‏ با توجه به نتایج به دست آمده، عصاره دانه شنبلیله باعث توقف روند فولیکولوژنز و در دوزهای بالا سبب تخریب ‏بافت تخمدان شده که نشان دهنده اثر ضدباروری در موش ماده است.‏ نظر به افزایش توجه عمومی به کاربرد گیاهان دارویی در طب سنتی و نتایج حاصل از کاربرد شنبلیله در فیزیولوژی جنس ماده ، این گیاه می تواند به عنوان دارویی کاربردی مورد استفاده قرار بگیرد.