اثر تنش خشکی بر برخی صفات فیزیولوژیک و فعالیت آنتی اکسیدانی بومادران بیابانی (Achillea tenuifolia Lam)

تنش های اسمزی در گیاهان باعث تولید رادیکال های آزاد شده و گیاهان برای پاکسازی این رادیکال های سمی راهبرد های گوناگونی را در پیش می گیرند که از مهم ترین آن ها تولید و تجمع متابولیت های ثانویه می باشد. امروزه این موضوع محققین را بر آن داشته است که از تنش های محیطی به خصوص تنش خشکی برای افزایش ترکیبات مهم ثانویه مانند فنول ها و آنتی اکسیدان ها بهره بگیرند. از جمله گیاهان دارویی ارزشمند، گیاه بومادران بیابانی (Achillea tenuifolia) می باشد که گیاهی است چند ساله که دارای بسیاری از خواص دارویی است. به منظور بررسی اثر تنش خشکی، چهار تیمار مختلف (25%، 50%، 75%و 100 % تخلیه رطوبتی بر اساس ظرفیت مزرعه) با سه تکرار در گلدان های پلاستیکی واقع در گل خانه اعمال شد و پس از 30 روز، برگ نمونه ها برداشت و آزمایشات اندازه گیری کل ترکیبات فنولیک، فعالیت آنتی اکسیدانی با سه مدل سیستم DPPH، قدرت احیا کنندگی آهن و روش بی رنگ شدن بتاکاروتن اندازه گیری شد. غلظت مالون دی آلدهید و میزان تجمع پرولین نیز در برگ گیاه محاسبه گردید. تنش خشکی در گیاه بومادران بیایانی توانست به صورت معنی داری میزان ترکیبات فنولیک و فعالیت آنتی اکسیدانی آنها (در دو مدل سیستم DPPH و بی رنگ شدن بتاکاروتن) را افزایش دهد. میزان پرولین و مالون دی آلدهید نیز با افزایش شدت تنش افزایش یافت. در حالی که بر اساس مدل قدرت احیا کنندگی، اختلاف معنی داری میان سطوح 25% و 50% ظرفیت مزرعه مشاهده نشد. با توجه به نتایج حاصل از تحقیق حاضر می توان سطح 50% ظرفیت مزرعه تخلیه رطوبتی خاک یعنی تنش ملایم را سطحی مناسب جهت تحریک بیشتر تولید ترکیبات فنولیک در این گیاه توصیه نمود. در پایان، مطالعات بیشتری در خصوص اثر تنش خشکی بر مقدار سایر ترکیبات مهم موثره در این گیاه پیشنهاد می شود.