بررسی مقایسه ای معماری دوره هخامنشی ( 330-559ق.م) با معماری دوره ساسانی ( 224 -651م)

معماری هر تمدنی بیانگر مظاهر آن تمدن است و وابستگی بسیاری با شیوه نگرش،اوضاع اجتماعی، رشد جوامع و هنر هر قوم دارد. این مقاله به بررسی معماری در دوره هخامنشی و ساسانی پرداخته و با بهرهگیری از منابع موجود،معماری و سبک مورد استفاده در این دو دوره را معرفی نموده و سپس به مقایسه آنها پرداخته است. کاخ ها، قلعه ها واستحکامات نظامی، بناهای مذهبی، آرامگاه ها، سنگ نگاره ها، کتیبه ها و دیگر آثار موجود بیانگر آن است که معماری نشان دهنده ارزش های فرهنگی، اقتصادی، مذهبی و عظمت و قدرت شاهنشاهی است. هخامنشیان در معماری نیز مانند سیاست به تلاش در راه سازماندهی و برانگیختن تعداد زیادی از اقوام و نژادها و فرهنگ های گوناگون پرداختند.معماری هخامنشی در طرح و کلیات استقلال داشت و به عنوان شیوه پارسی مطرح است. با سقوط شاهنشاهی هخامنشی و تسلط یونانیان و سپس روی کار آمدن اشکانیان، شیوه پارتی جایگزین آن شد که از نظر طرح، عناصر،تزیینات، اجرا و حتی مصالح با شیوه پارسی متفاوت بود. شیوه جدید هر چند شالوده معماری دوره ساسانی را شکلداد، اما به جهت تنوع طرح ها، اجزا و عناصر بکاررفته و نیز اقتباس زیاد از معماری مناطق مختلف، بیشتر یک مرحله انتقالی و مجموعه ای از تجربه ها محسوب می شد که تاثیر پذیری از معماری هخامنشی در آن مشخص است. بعد ازپارت ها و روش یونان گرایی سطحی شان تمدن کهن ایران دوباره در حکومت کشور زنده شد. به دلیل اینکه شیوه معماری پارتی در موارد کمی تاثیر در معماری ساسانی داشته از آن گذشته ایم و به معماری ساسانی پرداخته ایم. باتوجه به وسعت قلمرو هخامنشی و ساسانی و وجود ملت ها و فرهنگ های گوناگون، تنوع در سبک معماری ابن دو دوره مشهود است. ساسانیان در ساخت بناهای مختلف علاوه بر اینکه از دوره های پیشین الگو گرفته اند، در جهت رشد و توسعه معماری قدم برداشته و به سبک و معماری بناها و کاخ ها، مصالح و تزیینات بکار رفته در بناها توجه داشتند که در این مقاله به آن پرداخته شده است