بررسی تغییرات عملکرد و کیفیت بذر ماش در پاسخ به عوامل محیطی در تاریخ‏های مختلف کاشت

در این مطالعه تغییرات عملکرد و کیفیت بذر ماش (Vigna radiata L.) در پاسخ به برخی عوامل محیطی نظیر دما، رطوبت نسبی، بارندگی و طول دوره روشنایی در تاریخ‏های مختلف کاشت در شرایط مزرعه مورد ارزیابی قرار گرفت. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گنبد در سال زراعی1389 انجام شد. در این تحقیق ژنوتیپ VC-1973A در پنج تاریخ کاشت (2 اردیبهشت، 20 اردیبهشت، 13خرداد، 30 خرداد و 20 تیر) کشت شد. پس از اندازه گیری عملکرد دانه، کیفیت بذر با استفاده از آزمون های جوانه زنی، تسریع پیری، هدایت الکتریکی و بررسی درصد سبزشدن در مزرعه تعیین شد. وقوع بارندگی و رطوبت نسبی بالا همراه با دماهای بسیارزیاد (بیش از C°40) طی دوره پرشدن بذر در کشت‏های زودهنگام باعث کاهش درصد جوانه‏زنی و افزایش هدایت الکتریکی بذرها شد؛ اما به ازای هر روز تاخیر در کاشت، جوانه‏زنی پس از تسریع پیری به میزان 23/0درصد افزایش و هدایت الکتریکی به میزان 48/0میکروزیمنس بر سانتی‏متر بر گرم کاهش یافت. برخلاف کیفیت بذر، عملکرد بذر به ازای هر روز تاخیر در کاشت به میزان 84/10 کیلوگرم در هکتار کاهش یافت که مهم‏ترین دلیل آن کاهش طول مراحل مختلف نمو و به‏ویژه دوره پرشدن بذر بود. از آنجایی که تاریخ کاشت مناسب، آن است که ضمن حفظ خصوصیات کیفی بذر در سطح مطلوب، عملکرد بالایی نیز تولید کند، انتظار می‏رود با کاشت ماش در اواسط خرداد بتوان ضمن دستیابی به عملکرد مطلوب، بذرهایی با کیفیت بالا نیز تولید کرد.