تاثیر تاریخ کاشت و تنش خشکی آخر فصل بر صفات اکوفیزیولوژیک ارقام جدید کلزا (Brassica napus L.)

بررسی واکنش ارقام مختلف کلزا (Brassica napus L.) به عوامل محیطی یکی از اصول اساسی برنامه ریزی کشور برای حصول حداکثر عملکرد کمی و کیفی است. تغییر تاریخ کاشت و خشکی از جمله عواملی است که با تغییر طول دوره رویشی و زایشی بر عملکرد محصولات زراعی تاثیر می گذارد. به منظور بررسی واکنش چهار رقم جدید کلزا به اثر تاریخ کاشت های مختلف و تنش خشکی بر خصوصیات فیزیولوژیک، مورفولوژیک و عملکرد، آزمایشی به صورت طرح فاکتوریل اسپیلیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در منطقه کرج و در سال زراعی 91-1390 انجام شد. تاریخ کاشت در دو سطح تاریخ کاشت معمول و تاریخ کاشت تاخیری، آبیاری در دو سطح آبیاری معمول و قطع آبیاری از مرحله خورجین دهی به بعد در کرت اصلی و چهار رقم Agamax، Trapper، Smilla و Makro در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد کلیه خصوصیات مورد بررسی به جز شاخص برداشت، تحت تاثیر معنی دار تاریخ کاشت، تنش خشکی و رقم قرار گرفتند (P≤0.05). اثر متقابل تاریخ کاشت در آبیاری در صفات کربوهیدرات های محلول، ارتفاع بوته، تعداد خورجین در بوته و درصد روغن معنی دار گردید. همچنین اثر سه گانه نیز تنها در غلظت کربوهیدرات های محلول برگ معنی دار شد. کاشت تاخیری و قطع آبیاری سبب افزایش کربوهیدرات های محلول و کاهش غلظت کلروفیل برگ شد. همچنین اجزاء عملکرد کلزا نیز در اثر تاخیر در کاشت و قطع آبیاری کاهش یافت که در نهایت موجب کاهش عملکرد دانه و روغن کلزا شد. در بین ارقام مورد بررسی، دو رقم Trapper و Agamax با اختلاف ناچیزی نسبت به یکدیگر دارای عملکرد بهتری نسبت به دو Smilla و Makro بودند. تنش آبیاری آخر فصل همزمان با تاخیر در کاشت باعث کاهش اجزاء عملکرد و افزایش غلظت کربوهیدرات های محلول شد. عدم معنی دار بودن اثر متقابل ارقام در تاریخ کاشت برای عملکرد دانه و روغن مبین آن است که کاهش عملکرد ارقام، ناشی از تاخیر در تاریخ های کاشت از روند مشابهی برخوردار بوده است.