ارزیابی آثار جامع الگوی توسعه معدنی صنعتی بر سرمایه های اجتماعی و اقتصادی و محیطی در ناحیه ایران مرکزی (مطالعه موردی: آثار بزرگ ترین مجتمع سنگ آهن خاورمیانه بر سکونتگاه های شهرستان بهاباد)

امروزه اثرگذاری اقدامات توسعه ای بر سرمایه های اجتماعی و اقتصادی و محیطی مولفه های مهم موفقیت یا شکست اقدامات و الگوهای توسعه محسوب می شود. در همین زمینه انتخاب و اتخاذ چارچوبی مفهومی، که برآیندی از ایده های اجتماعی و فرهنگی باشد، جهت ارزیابی آثار الگوهای توسعه، ضروری و این مهم به کمک ارزیابی های آثار اجتماعی قابل حصول است. پژوهش حاضر، با ارزیابی آثار اجتماعی و با بررسی تاثیر بزرگ ترین مجتمع سنگ آهن خاورمیانه بر سکونتگاه های اطراف خود، در جست وجوی الگوی تاثیرگذاری اجتماعی فرهنگی مراکز معدنی صنعتی بر سکونتگاه های نواحی مرکزی ایران بود. این پژوهش از منظر ماهیت در رده پژوهش های کاربردی و توسعه ای و از منظر روش از نوع توصیفی تحلیلی است. پژوهشگران با بهره گیری از روش های اسنادی و کتابخانه ای و پیمایشی اطلاعات مورد نیاز را گرد آورده و با استفاده از آزمون های T-test و تحلیل مسیر به تجزیه وتحلیل اطلاعات پرداخته اند. نتایج نشان داد توسعه معدنی صنعتی در ناحیه ایران مرکزی اگرچه از منظر اقتصادی و در سطوح استانی و ملی این الگوی توسعه نسبتا موفقیت آمیز به نظر می رسد، از منظر اقتصاد محلی و به طور ویژه حوزه های اجتماعی فرهنگی آثار منفی بسیار داشته و توجه به پایداری توسعه را در مقیاس های محلی به شدت به چالش کشیده است. در مقیاس های محلی، در مقابل آنچه از دست رفته، برآیند و نتایج بایسته و شایسته ای که از آن بتوان به مثابه «نقش پایدار و مهم توسعه معدنی صنعتی در فرایند توسعه ایران مرکزی» یاد کرد، وجود ندارد و متاسفانه باید آن را «میراث ناپایدار توسعه معدنی صنعتی بر سرمایه های اجتماعی و محیطی ایران مرکزی» به شمار آورد.