تهیه نقشه ریسک سیلاب با استفاده از مدل هیدرولیکی واطلاعات ژئومورفولوژیک مطالعه موردی «مخروط افکنه فریزی» در استان خراسان رضوی

سیلاب های مخروط افکنه ای، خطرناک تر از سیلاب های رودخانه ای هستند؛ زیرا مسیر جریان روی مخروطه افکنه بالقوه غیرقابل پیش بینی است. خطر سیلاب روی مخروط افکنه ها با پتانسیل تغییر مکان آبراهه همراه و باعث خسارات فراوانی می شود. در این راستا آژانس فدرال مدیریت بحران آمریکا (FEMA) برای تهیه نقشه های خطر سیل روی مخروط افکنه ها روشی سه مرحله ای را طراحی کرده است. این پژوهش در جنوب دشت چناران (واقع در استان خراسان رضوی) و با روش FEMA روی مخروطه افکنه فریزی انجام شده است. در ابتدا وجود مخروطه افکنه در منطقه شناسایی و سپس مناطق فعال روی مخروط از مناطق غیرفعال مجزا شدند. در گام سوم مناطق دارای سیلاب صد ساله روی مخروطه افکنه پهنه بندی شد. در ادامه گام سوم از سه راهکار به شرح زیر استفاده شد: 1. مدل سازی با FAN PROGRAM، 2. مدل سازی هیدرولیکی جریان با (HEC-RAS) و 3. استفاده از اطلاعات ژئومورفولوژی. نقشه های خطر سیل مستخرج از هرکدام از این راهکارها با یکدیگر مقایسه شد. مقایسه های صورت گرفته تناقض هایی را بین این نقشه ها نشان داد که دلیلش این است که هر روش بخشی از واقعیت سیل گیری را بیان می کند؛ بنابراین کاربرد مشترک مدل هیدرولیکی آبراهه و مدل FAN (جریان روی بخش فعال مخروط افکنه) و نیز تحلیل توام این نتایج با شواهد تاریخی سیل گیری از نظر ژئومورفولوژیکی روی مخروطه افکنه می تواند مخاطره سیل را به نحو مطلوبی نمایش دهد.