تحلیل دوران نوسنگی شرق دریاچه ارومیه برمبنای مطالعات باستان شناختی شهرستان هوراند

دوره نوسنگی را می توان رویداد مهم و نقطه عطف در تاریخ و زندگی بشر دانست. مطالعات باستان شناختی نشان می دهد که چندین ناحیه در خاورنزدیک، نوسنگی شدن را تجربه کرده اند و آذربایجان جزء نواحی حاشیه ای بوده و نوسنگی این ناحیه بازتاب کانون های نوسنگی بوده است، بدین گونه که در مرحله واپسین نوسنگی، گروه های غیربومی نخستین بار دشت های پیرامون دریاچه ارومیه را به عنوان مرکز ناحیه مورد استقرار قرار دادند و سپس همین مرکز درگذر زمان، کانون اشاعه به حومه گردید. باوجود پژوهش های گسترده ای که در بخش های مختلف شمال غرب ایران انجام گرفته، شواهدی اندک و پراکنده از دوره نوسنگی در نیمه شرقی آذربایجان به دست آمده و سکونتگاه های دوره نوسنگی جدید در بخش شرقی آذربایجان به مراتب ناشناخته باقی مانده است. پرسش های اساسی در ارتباط با وضعیت باستان شناسی، گاه نگاری، ماهیت فرهنگ و تعاملات منطقه ای و فرا منطقه ای در بخش های شرقی دریاچه ارومیه در این بازه زمانی وجود دارد. از آنجایی که این ناحیه به عنوان پل ارتباطی منتهی الیه شرقی و منتهی الیه غربی در شمال غرب ایران محسوب می شود، می تواند نقش مهمی را در تعریف فرهنگ های هزاره ششم ق.م. ایفا کند. امروزه شواهد باستان شناختی جدیدی دال بر وجود سکونتگاه های دوره نوسنگی جدید در آذربایجان مشاهده می شود که هم افق با حاجی فیروز هستند. در مقاله حاضر تلاش بر این است که با روش توصیفی- تحلیلی برمبنای یافته های باستان شناختی به دست آمده از شهرستان هوراند درمقایسه با آثار حاجی فیروز و همچنین با بازنگری مطالعات پیشین، تفسیری جدید از دوره نوسنگی جدید در ناحیه آذربایجان ارائه شود..