ارزیابی تحمل تنش کم آبی در برخی از ژنوتیپ های کنجد با استفاده از شاخص های تحمل و حساسیت

به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ های کنجد (.Sesamum indicum L) برای تحمل خشکی، آزمایشی در سال های 1393 و 1394 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام شد. در این آزمایش 21 ژنوتیپ انتخاب شده از توده های بومی همراه با هفت رقم خارجی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی و با دو تکرار در سال اول و سه تکرار در سال دوم و به طور جداگانه در دو رژیم رطوبتی معمول و کم آبیاری (به ترتیب شامل آبیاری بر اساس 60 و 90 درصد تخلیه رطوبت قابل استفاده خاک)، ارزیابی شدند. نتایج نشان داد که اثر رژیم رطوبتی بر عملکرد دانه ژنوتیپ ها معنی دار بود و میانگین عملکرد دانه دو سال برای محیط با آبیاری معمول 2186 و برای محیط کم آبیاری 1231 کیلوگرم در هکتار برآورد شد. بر اساس داده های دو سال، بیشترین عملکرد دانه در حالت آبیاری معمول مربوط به ژنوتیپ شیراز 5 و در حالت کم آبیاری مربوط به ژنوتیپ های مرکزی 1 و شیراز 5 بود. با بررسی شاخص های مختلف تحمل و حساسیت به تنش خشکی (TOL، MP، GMP، HARM، SSI، STI، DRI، ATI، SSPI و SNPI) به نظر می رسد که شاخص های STI، MP و SNPI شاخص های مناسب تری برای شناسایی ژنوتیپ های متحمل در کنجد هستند و بر اساس این شاخص ها، ژنوتیپ شیراز 5 در طی دو سال آزمایش به عنوان متحمل ترین و با پتانسیل تولید بالا و ژنوتیپ چینی به عنوان حساس ترین و با پتانسیل تولید کمتر معرفی شدند.