بررسی تطبیقی متن عربی کلیله و دمنه ابن مقفع با متن فارسی نصرالله منشی و داستان های بیدپای (مطالعه موردی، باب حمامه المطوقه)

اصل کلیله ودمنه هندی و به زبان سانسکریت بوده است. این کتاب از آن دست آثاری است که مختص و محدود به ملت خاصی نمانده و به زبان اقوام مختلف ترجمه شده است، برخی از محققان کلیله و دمنه را سر منشا پیدایش ادبیات تطبیقی می دانند. مقاله حاضر، به دلیل روایی بودن این متون ابتدا تعریفی از ساختار و محتوا به دست می دهد، سپس ویژگی های زبانی و عناصر داستانی کلیله و دمنه نصرالله منشی، نسخه ای ازکلیله عربی ابن مقفع و سپس داستان های بیدپای بخاری را بررسی می کند و شباهت ها و اختلاف ها را بر اساس دیدگاه آمریکایی در ادبیات تطبیقی روشن می سازد. حاصل کار اینکه، این سه اثر از نظر زبانی و بلاغی و گاهی اندیشگی، با هم متفاوتند و زبان در متن نصرالله منشی با اطناب بیشتری همراه است، متن ابن مقفع سهل و روان است و ایجاز دارد و متن بخاری دارای مساوات است؛ نصرالله منشی، با گرایش به نثر فنی، سجع، موازنه و ترصیع را فراوان به کار برده و به همین خاطر دارای اطناب است؛ اما متن ابن مقفع، نثری مرسل و داستان های بیدپای دارای متنی ساده و روان است و نثر منشی، منشیانه و نمونه عالی نثر فنی است. در حوزه واژگانی نیز داستان های بیدپای غنی تر و وسیع تر از متن نصرالله منشی و ابن مقفع است.