تاثیر تغییر کاربری اراضی بر تبخیر و تعرق پتانسیل (مطالعه موردی: زیرحوضه سقز)

پدیده تبخیر و تعرق باعث تلفات آب و رطوبت از سطوح آبی، خاک و پوشش گیاهی می شود و محاسبه آن از طریق روشی مناسب با توجه به میزان اندک نزولات جوی و محدودیت منابع آب در ایران از اهمیت زیادی برخوردار است. پژوهش حاضر سعی در برآورد تبخیر و تعرق پتانسیل و تحلیل ارتباط آن با کاربری زمین دارد و هم چنین در نظر است تغییرات بلند مدت کاربری اراضی زیر حوضه سقز بررسی شده و تاثیرات آن بر تغییرات تبخیر و تعرق مورد بررسی قرار گیرد. در این بررسی از میانگین درازمدت داده های هواشناسی هفت ایستگاه هواشناسی و داده های تشتک تبخیر ایستگاه سقز برای تعیین روش مناسب تخمین EToاستفاده شد. از داده های ماهواره ای سنجنده TM, ETM و لندست هشت با استفاده از نرم افزار های ENVI و GIS در استخراج کلاس های کاربری طی سال های 2013-1992 استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان می دهدکه بهترین روش برای این منطقه به عنوان اقلیم سرد و معتدل روش تشعشعی فایو با ضریب تبیین 0/89 و Nash با مقدار 0/86 در ایستگاه بیجار و روش بلانی کریدل با ضریب تبیین 0/94 وNash با مقدار 0/92 در ایستگاه سنندج است. نتایج حاصل از تغییر کاربری اراضی نشان می دهد که کلیه تغییرات مربوط به کاهش مساحت در بخش مرتعی و افزایش مساحت به ترتیب در کاربری اراضی شهری، سطح مساحت آب در رودخانه ها، اراضی باغی و اراضی زراعی بوده است. هم چنین نتایج همبستگی تبخیر و تعرق و کاربری اراضی نشان می دهد که بیشترین همبستگی تبخیر و تعرق گیاه مرجع با مقدار 0/95 در اراضی زراعی وکمترین آن با مقدار 0/38 در مساحت سطح آب های سطحی می باشد.