چچ نامه؛ حلقه آغازین تاریخ نگاری اسلامی در هند

ورود اسلام به شبه قاره هند افزون بر تحولات مذهبی، تحولات و تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را به دنبال داشت. یکی از مهم ترین جلوه های این تحولات، ایجاد سنت تاریخ نگاری بود. نخستین دوره تاریخ نگاری در هند هم زمان با فتح آن توسط «محمدبن قاسم» بوده و نخستین اثر در این زمینه کتاب «فتح نامه سند» (چچ نامه) است. اصل این اثر در سده سوم ه.ق نوشته شده است که علی بن حامد ابوبکرکوفی در حدود سال 613ه.ق آن را از متنی عربی بدون نام مولف و عنوان به فارسی ترجمه کرد. اصل عربی کتاب گم شده و فقط ترجمه فارسی آن موجود است. این اثر برای تاریخ اسلام در هند اهمیت بسیار دارد؛ بنابراین پژوهش حاضر به دنبال پاسخی برای یافتن این پرسش است که مهم ترین مولفه های تاریخ نگاری «چچ نامه» کدام هستند؟ و در میان پژوهش های تاریخی در زمینه معرفی و تبیین ابعاد مختلف تاریخ نگاری هند، چه سهمی می توان برای چچ نامه درنظر گرفت؟ با توجه به ماهیت پژوهش، روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. این پژوهش می کوشد تا با معرفی، بررسی و مطالعه کتاب فتح نامه سند (چچ نامه) از طریق درک مفهومی و روش مند گزارش های آن، به شناخت وجوه عمده حیات سیاسی، مذهبی و اجتماعی این برهه دست یابد؛ همچنین دیدگاه های مولف و بازتاب آن دیدگاه ها در محتوا و روش تاریخ نگاری وی را بازجوید.