تحلیل روند بلندمدت سری های اقلیمی و هیدرولوژیکی در شرق حوزه آبخیز گرگانرود استان گلستان با استفاده از روش های آماری حذف خودهمبستگی

امروزه با توجه به اهمیت موضوع تغییر اقلیم، بررسی روند داده های اقلیمی و هیدرولوژیکی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی کارایی روش های مختلف حذف تاثیر خودهمبستگی در بررسی روند پارامترهای دما، بارش و دبی ایستگاه های منتخب در شرق حوزه آبخیز گرگانرود استان گلستان می باشد. به این منظور، علاوه بر استفاده از آزمون من- کندال معمولی، از آزمون های ناپارامتریک MK-PW، MK-TFPW، MK-VCA، MK-SA و MK-HSA برای تحلیل روند استفاده شد. همچنین، برای تعیین شیب خط روند و شناسایی نقاط جهش، به ترتیب از تخمین گر شیب سن و آزمون من- کندال دنباله ای (SQMK) استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر بارش و دما در تمام ایستگاه ها روند صعودی دارند که این روند برای پارامتر دما در ایستگاه های لزوره و رامیان معنی دار می باشد. همچنین، دبی جریان ایستگاه ارازکوسه روند نزولی معنی دار دارد. استفاده از آزمون های ناپارامتریک باعث کاهش آماره Z شد. در اکثر ایستگاه ها روش MK-PW کمترین مقدار احتمال معنی داری دارد و این روش به همراه روش های MK-VCA و MK-TFPW عملکرد بهتری داشته و توانستند احتمال خطای نوع اول را کاهش دهند. در ایستگاه هایی که وجود خودهمبستگی مرتبه اول و بالاتر معنی دار تایید نشد، روش های MK-PW و MK-VCA نتایج یکسانی داشتند. روش MK-TFPW به دلیل محاسبه خودهمبستگی بعد از حذف روند، رفتار متفاوتی از خود نشان داد. بررسی نقاط عطف در آزمون من- کندال دنباله ای نشان داد که در ایستگاه های باران سنجی ارازکوسه، رامیان، نوده، تمر و قزاقلی نقطه شروع روند،به ترتیب سال های 2000، 1987، 1988، 2001 و 2001 می باشد که تنها در دو ایستگاه تمر در سال 2005 و قزاقلی در سال های 2005 و 2006 در سطح 5% معنی دار شد. در ایستگاه های دما سنجی، نقطه جهش روند متفاوت می باشد و در تمام این ایستگاه ها زمان افزایش دما در سال 1993 همزمان با نقطه جهش روند کاهش دبی در ایستگاه ارازکوسه است.