مطالعه الگوی بیان MicroRNAهای دخیل در تحمل تنش خشکی در اجداد و خویشاوندان وحشی و اهلی گندم

miRNA ها، مولکول های کوچک غیرکدکننده هستند که بیان ژن ها را از طریق هضم  mRNAیا ممانعت از ترجمه تنظیم می کنند. این مولکول ها با تنظیم دقیق بیان ژن ها، امکان پاسخ مناسب گیاه را به تغییرات مراحل رشدی یا شرایط محیطی فراهم می کنند. در این تحقیق با استفاده از تکنیک Real Time-PCR الگوی بیان miRNA159، miRNA160 و miRNA398 به همراه ژن هدف miRNA398 (CSD) در شش گونه متعلق به جنس های تریتیکوم و آژیلوپس در کنار دو رقم گندم نان شاهد حساس (دریا) و متحمل به خشکی (سیروان)، در شرایط عدم تنش (FC=100%) و تنش خشکی (FC=25%) مورد بررسی قرار گرفتند. تجزیه qRT-PCR نشان داد که تحت تنش خشکی هر سه miRNA افزایش بیان معنی داری (P≤0.01) نسبت به شرایط عدم تنش داشتند. در بین گونه های مورد بررسی بیشترین میزان بیان miRNA159 در گونه Ae.tauschii، miRNA160 در گونه T.urartu، miRNA398 در گونه T.durum و ژن CSD در گونه T.durum مشاهده شد. در مقایسه میانگین اثر متقابل گونه و تنش بیشترین درصد افزایش بیان برای هر سه miRNA در شرایط تنش خشکی در سه گونه T.durum، T.urartu و Ae.tauschii مشاهده شد. همچنین بیشترین میزان افزایش بیان CSD در گونه های T.urartu، T.durum و Ae.tauschii به ترتیب با 62/6، 21/6 و 038/6 برابر نسبت به شرایط عدم تنش مشاهده گردید. در جمع بندی مشخص شد که سه گونه T.urartu، T.durum و Ae.tauschii به دلیل برتری از لحاظ miRNAهای عامل ایجاد تحمل می توانند کاندیدهای مناسبی برای غنی سازی ژرم پلاسم گندم نان و اصلاح برای تحمل تنش خشکی باشند.