مقایسه رفتار چرای شتر و گاو در فصول مختلف سال در استان گلستان (مطالعه موردی: مراتع چپر-قویمه شهرستان گنبدکاووس)

بررسی ارزش رجحانی گیاهان می تواند بهره بردار را در ارائه راهکار های مدیریتی به منظور مکان یابی علوفه برای دام ها، انتخاب مناسب دام متناسب با نوع علوفه موجود در مرتع و تعیین شایستگی مرتع یاری دهد. به همین منظور، بررسی مقایسه ای ارزش رجحانی گونه های مرتعی مورد استفاده شتر و گاو در چهار فصل در مراتع چپر قویمه واقع در شمال شهرستان گنبدکاووس مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار فصل رویشی و دو نوع دام (شتر و گاو) انجام شد. در این پژوهش از 2 نفر شتر کوهان دار ترکمن و 2 راس گاو بومی با سن تقریبی 3 - 4 سال استفاده شد. میزان مصرف هر یک از گونه های گیاهی در چهار فصل با تعقیب 90 دقیقه ای هر یک از دام ها با زمان سنج در صبح صورت گرفت. نتایج نشان داد که زمان صرف شده برای چرای گیاهان مرتعی توسط شتر و گاو، تنها در فصل بهار تفاوت معنی دار دارد و زمان چرای شتر در بهار بیشتر از زمان چرای گاو می باشد. مقایسه میانگین اثر گونه های گیاهی بر زمان چرای گیاهان مرتعی توسط شتر و گاو در فصول مختلف نشان داد که مصرف گونهAtriplex lentiformis  در زمستان، بهار و تابستان بیشتر از سایر گونه های گیاهی است. در فصل پاییز ترجیح اول گاو و شتر گونه Salsola vermiculata بود. نتایج حاصل از اثر متقابل نوع دام و گونه های گیاهی نشان داد که در فصل تابستان گونه Alhagi camelorum و در فصل پاییز گونه Salsola vermiculata به همراه آتریپلکس در درجه اول رجحانی برای شتر می باشند. گاو در سه فصل بهار، تابستان و زمستان Atriplex lentiformis را در بالاترین درجه انتخاب خود قرار داده است ولی در فصل پاییز از گونه یکساله Trifolium scabrum بیشتر استفاده می کند. با توجه به فراوانی گونه های بوته ای و کم توقع از نظر اکولوژیکی در منطقه و ترجیح غذایی دام های مورد مطالعه، بهتر است صنعت شترداری در منطقه توسعه یابد، زیرا تطابق اکولوژیکی این گونه دامی با شرایط اقلیمی و فلوریستکی منطقه بیشتر است.