اثر کودهای زیستی و شیمیایی بر صفات رشدی و اجزای عملکرد دانه ماش (.Vigna radiata L) تحت تنش سمیت مس

به منظور بررسی اثر سطوح مس و کاربرد کودهای زیستی و شیمیایی بر صفات مورفولوژیکی، اجزای عملکرد و عملکرد دانه ماش (.Vigna radiata L) آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتور اول غلظت مس در چهار سطح شامل صفر، 50 ، 100 و 200 میلی‎گرم بر کیلوگرم خاک و فاکتور دوم کاربرد کود شیمیایی و کودهای زیستی شامل باکتری ریزوبیوم Sinorhizobium meliloti و قارچ شبه میکوریز Piriformospora indica، به صورت منفرد و تلفیق آنها باهم و همچنین شاهد بدون کود بودند. نتایج نشان داد که صفات مورفولوژیک شامل ارتفاع بوته، تعداد و سطح برگ تحت تاثیر غلظت بالای مس در خاک کاهش یافتند و با کاربرد  P. indica میزان آنها در بیشترین حد بود. بیشترین وزن خشک اندام هوایی و ریشه برای سطح mg.kg-150 مس به دست آمد. کاربرد کود شیمیایی ، P. indica و S. meliloti باعث افزایش وزن خشک ریشه نسبت به سایر تیمارهای کودی شدند. بالاترین عملکرد دانه (1/045 گرم) با کاربرد کود شیمیایی در تیمار عدم آلودگی مس حاصل شد. تیمارهای کودی بر تعداد نیام اثر معنی داری نداشتند ولی کاربرد تلفیقی قارچ و باکتری باعث افزایش تعداد دانه در نیام شد. کاهش معنی دار صفات مورد مطالعه در اثر غلظت بالاتر مس نشان دهنده آنست که ماش گیاهی حساس به تنش آلودگی مس می باشد. مقایسه میانگین ترکیبات تیماری نشان داد که کاربرد کود شیمیایی و P. indica در غلظت های پایین سبب افزایش تحمل گیاه در برابر سمیت مس شدند و در مقابل در غلظت های بالا استفاده از S. meliloti منجر به تحمل بهتر سمیت مس نسبت به سایر تیمارها گردید.