الگویی برای سنجش پایداری کشاورزی با استفاده از شاخص های ترکیبی فازی (مطالعه موردی: استان کرمان)

مطالعه حاضر با پیشنهاد روش جدیدی برای ساخت شاخص های ترکیبی پایداری سعی کرده است تا با بهبود ویژگی های این نوع شاخص ها به پیشرفت این شاخه از علم کمک نماید. برای نشان دادن قابلیت های روش پیشنهادی در عمل، کاربردی از آن برای ارزیابی سطوح پایداری کشاورزی در جنوب شرقی ایران (استان کرمان) ارائه شده است. بدین منظور، شاخص های پایه ای در سه بعد پایداری (اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی) برای شهرستان های منتخب استان، بر اساس مرور منابع و نظرات پنل 15 نفره خبرگان دانشگاهی، انتخاب شده و با استفاده از داده ها و اطلاعات عمدتا جمع آوری شده از سرشماری عمومی کشاورزی سال 1393 و سالنامه آماری 1394 استان کرمان، محاسبه و سپس نرمال شدند. آنگاه، با استفاده از رهیافت مقایسات زوجی فازی، ترجیحات جامعه برای اهمیت های نسبی شاخص ها بر اساس پرسشنامه هایی که به همین منظور طراحی و توسط پنل مذکور تکمیل شدند، به صورت وزن هایی وارد توابع مجموع سازی گشتند. خروجی این روش، شاخص های ترکیبی اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کل پایداری برای هر یک از شهرستان ها بود، که با استفاده از آنها شهرستان های مورد مطالعه بر اساس سطوح نسبی پایداری، رتبه بندی شدند. همچنین وضعیت پایداری منطقه در هر یک از سه بعد مذکور و به صورت فراگیر تعیین شد. نتایج مطالعه حاکی از آن است که روش پیشنهادی قادر است برخی قابلیت های شاخص های ترکیبی را در فرآیند ارزیابی پایداری، ارتقا بخشیده و به عنوان ابزاری کاربردی از تصمیمات سیاستی بخش کشاورزی حمایت نماید.