بررسی میزان انطباق بانک های ایران با شاخص های الگوی حاکمیت شرکتی

به دنبال بحران ها و رسوایی های مالی دهه های اخیر در شرکت ها و بانک های بزرگ، مبحث حاکمیت شرکتی به صورت جدی مطرح شد. سیستم حاکمیت شرکتی صرفا هدف اصلی این مبحث نبوده و اصلی ترین کارکرد آن حفظ منافع ذینفعان است. در سطح کلان نیز کارایی اقتصادی، رشد پایدار و ثبات مالی از اثرات مهم به کارگیری این سیستم است. استقرار سیستم حاکمیت شرکتی به صورت کارآمد در نظام بانکی و ارزیابی و رتبه بندی آنها مستلزم استفاده از الگویی جامع است که به صورت فراگیر کلیه مکانیسم های داخلی و خارجی موثر بر حاکمیت شرکتی و شاخص های بومی شده اصول بین المللی مرتبط را در بر داشته و روابط بین آنها را تبیین نماید. در این تحقیق برای بررسی حاکمیت شرکتی در بانک ها، از الگوی تدوین شده در چارچوب تفکر سیستمی استفاده شده است که شامل سه بعد 1) ورودی ها (ساختارها و نهاده ها)، 2) نقش ها و فرایندها و 3) خروجی ها (اهداف، عملکرد و نتایج حاصل از آنها) می باشد. اهداف اصلی این تحقیق، ارزیابی میزان انطباق وضعیت 27 بانک با شاخص های الگوی حاکمیت شرکتی و کارایی و اثربخشی عملکرد آنها و نیز بررسی روابط بین اجزای سیستم مذکور شامل ورودی ها و فرایندها با خروجی های الگوی سیستمی حاکمیت شرکتی است.بر اساس نتایج حاصله، 8/47 درصد از شاخص های کیفی در وضعیت موجود بانک های کشور پوشش داده شده، لیکن از انطباق کامل با الگو، شکاف قابل توجهی وجود دارد. بر اساس نتایج به دست آمده در بخش عملکردی، بانک های خصوصی بیشترین امتیاز و بانک های دولتی کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده اند. همچنین نتایج بررسی روابط میان اجزای الگوی حاکمیت شرکتی موردبررسی، نشان می دهد که میان ابعاد نهاده ها و فرایندی با اهداف و نتایج و عملکرد بانک ها رابطه مثبت و معنی دار (با ضریب 0.58 در سطح اطمینان 99 درصد) وجود دارد. بر این اساس، در صورت ارتقای وضعیت شاخص های نهاده و فرایندی الگوی حاکمیت شرکتی، وضعیت شاخص های اهداف، نتایج و عملکرد بانک ها نیز بهبود خواهد یافت.