تغییرات زمانی و مکانی مولدین گرد و غبار در رخداد دیدهای فوق بحرانی در اهواز

با توجه به نرخ پیشرفت اراضی مستعد تولید گرد و غبار داخلی، تداوم خشکسالی و روند روبه رشد تغییرات اقلیمی، روند وقوع دیدهای فوق بحرانی یعنی میدان دید افقی100 متر در استان خوزستان، افزایشی می باشد.. در این مطالعه تاثیر سمت و سرعت باد در وقوع این پدیده در کلان شهر اهواز با توجه به اراضی مولد گرد و غبار داخلی بررسی شده است. ابتدا برای یک دوره آماری 15 ساله مشترک، وقوع میدان دید 100 متر پهنه بندی شده و نقاط بحرانی تر از لحاظ فراوانی رخداد این پدیده مشخص شده است. روند تغییرات بلند مدت سالانه و توزیع ماهانه رخدادها برای یک دوره آماری 65 ساله از سال 1952-2017 برای ایستگاه سینوپتیک اهواز ترسیم شد. با توجه به اهمیت شرایط جو پایدار و آرام در رخداد میدان دید 100 متر توزیع ماهانه و ساعتی رخدادهای 100 متر ایستگاه اهواز در شرایط جو پایدار و هوای آرام بررسی شد. با استفاده از نرم افزار WR-PLOTعلاوه بر گلغبار کلی بلندمدت سالانه، توزیع فصلی سمت و سرعت رخدادها استخراج و گلغبار مربوط به هر فصل ترسیم و تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد تعداد سالانه رخدادهای میدان دید100 متر روند افزایشی و از نظر توزیع ماهانه بیشتر در فصل سرد رخ می دهند؛ به طوری که ماه های ژانویه، دسامبر و فوریه بیشترین تعداد رخدادها و در ماه ژوئن و ژولای کمترین تعداد رخدادهای مربوط به میدان دید 100 متر رخ می دهد. توزیع فصلی مربوط به سمت و سرعت باد طی رخداد دیدهای 100 متر نشان داد که در فصل گرم بیشتر رخدادها از سمت غرب و شمال غرب و در فصل سرد بیشتر از سمت جنوب و جنوب شرق رخ می دهند. در فصل سرد سال به علت سنگینی هوای سرد و وقوع پدیده اینورژن، رخداد دید 100 متر بویژه در ساعت شش صبح به وقت محلی بیشتر رخ داده است. به علت نقش دوگانه باد در برداشت و رسوب گذاری ذرات گرد و غبار ارتباط قوی مستقیم ویا معکوسی بین میدان دید 100 متر و سرعت باد مشاهده نشد. در مجموع در 83 درصد موارد رخداد میدان دید افقی 100 متر در ساعات قبل از ظهر رخ داده است. در 61.8 درصد موارد رخداد این پدیده در شرایط هوای کاملا پایدار و جو آرام رخ داده که در واقع فرصت فرونشینی را برای ذرات گرد و غبار فراهم نموده است. آگاهی از توزیع زمانی و مکانی رخداد دید فوق بحرانی 100 متر در برنامه ریزی هایی از قبیل عملیات کنترل کانون های ریزگرد و همچنین برنامه پرواز هواپیما و تعطیلی مدارس و  مراکز دولتی می تواند مفید باشد.