شکل گیری و تکامل سازمان های منطقه ای؛ مورد مطالعه، سازمان همکاری های اقتصادی (اکو)

بر اساس پتانسیل های بالای ژئوپلیتیکی و ظرفیت های فراوان ارتباطی منطقه اکو، اعضا می توانند همگرایی خود را با محوریت سازمان همکاری های اقتصادی ارتقاء داده و نقش مهمی را برای این سازمان در توسعه ملی و گسترش صلح و امنیت منطقه ای تعریف نمایند. بر اساس مطالعه عوامل موثر بر شکل گیری و تکامل سازمان های منطقه ای، خصوصا اکو، به نظر می رسد، برایند نیروهای درون و برون منطقه ای نتوانسته است در راستای تقویت همگرایی منطقه ای اکو عمل کند، لیکن مرور وضعیت نیروهای همگرا و واگرا در سازمان های منطقه ای موفق بیانگر اهمیت نقش دیپلماسی چندجانبه و توانمندی نهادی سازمان های مزبور در حل وفصل موانع همگرایی است. بر اساس تحلیلی کیفی یافته های کتابخانه ای و مصاحبه با خبرگان، متغیرهای تاثیرگذار بر همگرایی و واگرایی اعضای اکو که براساس یافته های نظری تعریف و شاخص گذاری شده بودند مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق بیانگر این واقعیت است که نیل به خودآگاهی منطقه ای و درک مشترک از ظرفیت های و ارزش های ژئوپلیتیکی در منطقه اکو به بلوغ نرسیده است. همچنین ساختار مناسبات و روابط بازیگران معرف فقدان درک مشترک منطقه ای درباره ارزش های مشترک است. به رغم برخی موفقیت ها در تکامل ساختار و سازمان و اسناد پایه، ضعف در نهادهای سیاسی داخلی اعضا، ضعف در ساختار سازمانی، خصوصا درباره کارمندان و کارشناسان و نیز برخی ناکارآمدهای سازمانی، به ویژه در دبیرخانه موجب فقدان کارایی متناسب و ضعف های ساختاری در اکو شده است.