نگرشی بر ژرفانمایی در نگارگری ایرانی برپایه آرای ابنهیثم در المناظر
نویسنده:
نوع مقاله:
مقاله پژوهشی/اصیل (دارای رتبه معتبر)
چکیده:
ژرفانمایی در نسخهنگاره های ایرانی با آنچه امروز از پرسپکتیو دانسته میشود، بسیار متفاوت است. در نگارگری، پیکره های دورتر را هماندازه پیکره های نزدیکتر، اما بالاتر از آنها بازنمودهاند. پژوهشگران این شیوه را در عبارت «بالاتر یعنی دورتر» خلاصه کردند. گمان میرود چنین عبارتی، گوناگونی ژرفای صحنه ها و مفاهیم در پس آنها را بیان نمیکند، زیرا پذیرفتنی نیست هنری چندصدساله که در خدمت بازگفت دیداری روایات ادبی متفاوت بوده است، یکی از مهمترین ارکان صحنهپردازی (ژرفا) را چنین سادهانگارانه بازنموده باشد. براینپایه، پرسشهای جستار حاضر برمیآید: مبانی شکلگیری ژرفانمایی بالاوپایین چیست؟ آیا بربنیان این مبانی میتوان گوناگونی ژرفانمایی را چندانکه ایرانیان قدیم درمییافتند، بازفهمید؟ رسالات مناظرومرایای کهن (المناظر ابنهیثم)، درک مفهوم ژرفا در نگاه ایرانیان و تبیین شیوه های بازنمایی آن را ممکن میسازد. براینبنیان، شش گونه ژرفانمایی در نقاشی ایرانی شناختنی است که هریک از جهت عمق صحنه ها، کاربرد و مفهوم با یکدیگر تفاوت دارد: انبوهنگاری؛ انجمننگاری؛ بوستاننگاری؛ صحرانگاری؛ ژرفانمایی با لایه های میانجی؛ و ژرفانمایی های ساختمانی. پژوهش درپی فهم تاریخی اثر میکوشد دریافت مخاطب امروز را به فهم بیننده سده های پیشین نزدیک گرداند و چارچوبهای نادیده نگارگری ایرانی را بازنمایاند. ازاینرو، پژوهشی بنیادین با رویکردی تاریخی است که اصول المناظر را بهشیوه توصیف بازمیخواند و ژرفانمایی نگاره ها را با توصیفتحلیل و نیز سنجش چارچوبهای علمی و هنری (تطبیق همزمان) تبیین میکند.
کلیدواژگان:
زبان:
فارسی
صفحات:
77 تا 90
لینک کوتاه:
magiran.com/p2073047
دانلود و مطالعه متن این مقاله با یکی از روشهای زیر امکان پذیر است:
اشتراک شخصی
با عضویت و پرداخت آنلاین حق اشتراک یکساله به مبلغ 1,390,000ريال میتوانید 70 عنوان مطلب دانلود کنید!
اشتراک سازمانی
به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی نامحدود همه کاربران به متن مطالب تهیه نمایند!
توجه!
- حق عضویت دریافتی صرف حمایت از نشریات عضو و نگهداری، تکمیل و توسعه مگیران میشود.
- پرداخت حق اشتراک و دانلود مقالات اجازه بازنشر آن در سایر رسانههای چاپی و دیجیتال را به کاربر نمیدهد.
In order to view content subscription is required
Personal subscription
Subscribe magiran.com for 70 € euros via PayPal and download 70 articles during a year.
Organization subscription
Please contact us to subscribe your university or library for unlimited access!