بررسی تنوع و گروه بندی کلون های چای (Camellia sinensis L) با تجزیه خوشه ای

تنوع 18 کلون چای در قالب یک طرح بلوک های کامل تصادفی با دو تکرار در ایستگاه تحقیقات چای فشالم (رشت) در سال 1396 مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات فیزیولوژیکی، بیوشیمیایی و زراعی مانند غلظت کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کارتنوئید، قندهای احیاء، مقدار پروتئین کل، پرولین، عملکرد برگ چای و تعداد شاخساره اندازه گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس تفاوت معنی داری در سطح یک درصد بین کلون های چای برای همه صفات نشان داد. مقایسه میانگین کلون ها نشان داد که کلون های 100 و 399 بیشترین مقدار عملکرد برگ سبز و تعداد شاخساره را به خود اختصاص دادند و از لحاظ صفات پرولین و کلروفیلa در رتبه دوم بودند. کمترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی مربوط به صفات پروتئین کل (97/2 و 58/2) و بیشترین آن مربوط به پرولین (88/85 و 84/85) بود و بقیه صفات در این بین قرار داشتند. تجزیه خوشه ای به روش وارد توانست 18 کلون مورد مطالعه را در سه گروه قرار دهد و درصد صحت گروه بندی کلون ها با تجزیه تابع تشخیص صددرصد بود. میانگین صفات عملکرد برگ سبز و انواع کلروفیل در کلون های کلاستر اول و صفات پرولین و پروتئین در کلون های کلاستر سوم ارزش بالایی نشان دادند. کلون های این دو گروه می توانند در برنامه ریزی پروژه های اصلاحی و تصمیم گیری برای انتخاب والدین مناسب در دورگه گیری برای افزایش عملکرد برگ چای و افزایش پرولین (که در تحمل به تنش ها نقش دارد) مورد استفاده قرار گیرند. همچنین کلون های 100 و 399 میانگین بالایی برای صفت عملکرد برگ سبز و رتبه دوم را برای صفت پرولین نشان دادند و بنابراین به عنوان کلون های امیدبخش معرفی شدند.