برآورد تابع تقاضای آب محصول چغندرقند در خراسان رضوی؛ کاربرد روش رگرسیون به ظاهر نامرتبط (SURE)

مدیریت پایدار منابع آبی جهت حفظ نیازهای زیست محیطی نیازمند رویکرد اقتصادی در بخش کشاورزی می باشد. امنیت و مدیریت آب در بخش کشاورزی مهمترین راهبرد توسعه پایدار کشور است و با توجه به فرآیند توسعه کشور و دگرگونی اقتصاد ملی، بخش کشاورزی به تکیه گاه مهم امنیت و حیات اقتصادی کشور تبدیل شده است. تقاضای روبه رشد جمعیت و ضرورت تامین غذا و افزایش تولید، توجه به بخش کشاورزی را بعنوان یکی از مهمترین فعالیت های اقتصادی کشور که نقش زیادی در مدیریت این بخش و تامین مایحتاج کشور دارد، ضروری می سازد. از آنجا که سهم بالای مصرف آب در بخش کشاورزی، کشور را با بحران کم آبی مواجه کرده در حال حاضر پتانسیل آبی کشور دیگر پاسخگوی نیازهای روبه رشد تقاضای آب در این بخش نیست لذا مدیریت منابع و بهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی تنها راهکار مقابله با بحران کم آبی است. این پژوهش با هدف تعیین تابع تولید و هزینه تقاضای آب محصول چغندرقند به عنوان یکی از محصولات اساسی زراعی در منطقه خراسان رضوی (شهرستان های قوچان، چناران و نیشابور) در سال 96-1395 انجام شده است. 

مواد و روش ها:

در تحقیق حاضر از روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط (SURE) جهت تعیین تابع تقاضای آب استفاده گردیده است. در این راستا، پارامترهای کشش های جانشینی خودی و متقاطع آلن، کشش های قیمتی خودی و متقاطع در برآورد تابع تولید و هزینه ترانسلوگ آب با روش رگرسیون به ظاهر نامرتبط (SURE) ارزیابی شده اند. همچنین شاخص های و تعدیل شده به منظور بررسی برازش مدل و شاخص t برای معنی داری ضرایب متغیر ها مورد تحلیل قرار گرفته اند.

یافته ها:

 نتایج بدست آمده موید برازش مناسب مدل استفاده شده برای توابع تولید و هزینه چغندرقند در سه منطقه مورد مطالعه می باشد. بررسی نتایج ضرایب مربوط به شهرستان های قوچان، چناران و نیشابور نشان می دهد که هزینه آب با قیمت نیروی کار رابطه مثبت و با قیمت کود حیوانی، سم، بذر و مقدار تولید رابطه منفی دارد.

 نتیجه گیری:

 براساس نتایج بدست آمده از برآورد تابع تقاضای آب، نهاده آب جانشینی برای کود حیوانی و سم با کشش های جزیی بیشتر از یک می باشد و این نکته مبین تاثیر مدیریت مصرف و ارزش گذاری اقتصادی آب در بهبود مصرف سایر نهاده های کود حیوانی و سم و همچنین خود آب در تولید محصول چغندرقند در این منطقه می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده، پیشنهاد می شود که سیاست هایی همچون قیمت بهینه برای نهاده هایی چون سم و کود حیوانی اتخاذ گردد، تا بتوان از آلودگی های محیط زیست جلوگیری شود.