تصویر شرق عربی در سفرنامه های سده نقره ای

سده نقره ای در فرهنگ روسیه در شکل گیری جهان بینی خاصی که توجه ویژه ای به تمدن شرق دارد، نقطه عطفی به شمار می رود. در این عصر به واسطه افزایش سفرها به کشورهای جهان عرب، شاهد رشد و توسعه چشمگیر ادبیات جهانگردی و سفرنامه نویسی هستیم. در میان سرزمین هایی که نقش بسزایی در شکل گیری تصویر شرق عربی در کنار منطقه خاورمیانه و خاورنزدیک ایفا کرده اند، نام کشورهای قاره آفریقا (همچون: مراکش، الجزایر، تونس، مصر و اتیوپی) به چشم می خورد. بدین طریق پرده های اسرار از روی آفریقای ناشناخته تا آن زمان برداشته و این قاره به «سرزمین جهانگردان» تبدیل می شود و خیلی زود به عرصه تحقیق و پژوهش و خلق آثار ادبی در روسیه مبدل می گردد. با این که پژوهش های دانشمندان جهانگرد از سیاست های امپراطوری روسیه نشات می گرفت و منعکس کننده آن بود، اما فضای ادبی متاثر از عرفان و واکاوی های فلسفی و تئوسوفی جهان عرب باب معرفت و علم و دانش گسترده ای را می گشاید و زندگی جوامع بدوی و اصالت سنت ها و فرهنگ های منسوخ بار دیگر در اذهان مردم روسیه تداعی می شود. مقاله حاضر به بررسی و مطالعه سفرنامه های منثور آندری بئلی – سفرنامه نویس و نمادپرداز برجسته سده نقره ای می پردازد. سفر این نویسنده به شرق (تونس و مصر) نه تنها ما را با عناصر فرهنگی تمدق شرق و چشم انداز نمادین کشورهای شرقی آشنا می کند، بلکه واکاوی های فلسفی و ادبی خود شاعر و شکل گیری گونه نوین شعری را پیش روی چشم ما قرار می دهد.