رابطه «ضعف اراده» با اخلاقی زیستن از دیدگاه ارسطو؛ با نگاهی به نظر سقراط درباره ضعف اراده و نقد ارسطو بر آن

مفهوم «ضعف اراده» یکی از مفاهیم بنیادین در اخلاق شناسی ارسطوست و فهم آن کاملا متوقف بر فهم معنا و کاربرد آن در آراء اوست. در این نوشتار، با روشی توصیفی تحلیلی کوشیده ایم تا پس از اشاره به ریشه لغوی اصطلاح ضعف اراده در زبان یونانی، ابتدا نظر سقراط درباره ضعف اراده و نقد ارسطو بر آن را بیان کنیم و سپس با توجه به برخی از مصادیق مفهوم ضعف اراده در کتاب اخلاق نیکوماخوسی ارسطو، نشان دهیم که چرا انسان گاهی بر خلاف معرفت اخلاقیش عمل میکند. در ادامه، با بیان تحلیل ارسطو از پدیده ضعف اراده بعنوان یکی از موانع اخلاقی زیستن، توضیح داده میشود که گاهی ضعف در فرایند «اراده ورزی» با عقلانیت تضاد می یابد و سبب میشود که انسان با علم به اینکه یک عمل بلحاظ اخلاقی درست یا نادرست است، تحت سیطره امیال نابجایش آن عمل اخلاقا نادرست را انجام دهد یا آن عمل اخلاقا درست را انجام ندهد. از نظر ارسطو، شرط عقلانی بودن التزام اخلاقی اینست که انسان از «حکمت عملی» بهره مند باشد و اگر عقل در مقام عمل، هدایت دیگر قوای انسان را بر عهده گیرد، انسان قطعا عمل درست را اراده و انتخاب خواهد کرد و آن را انجام خواهد داد.