ارزیابی ریخت شناسی و فیتوشیمیایی برخی از جمعیت های پیازسا در ایران

به منظور بررسی گوناگونی ریخت شناسی و فیتوشیمیایی 17 جمعیت از گونه های دارویی جنس پیازسا از مناطق مختلف ایران، 13 ویژگی ریخت شناسی، میزان فنول کل و درصد مهار رادیکال آزاد مورد ارزیابی قرار گرفتند. بالاترین ضریب تغییرها به ویژگی ارتفاع ساقه گل دهنده (04/59 میلی متر) و کمترین آن به ضخامت برگ (4/15 میلی متر) تعلق داشت. بیشترین شمار برگ، طول برگ و ارتفاع ساقه گل دهنده، به جمعیت دهدشت و بیشترین عرض برگ، شمار گل در چتر، عرض ساقه و وزن و قطر سوخ به جمعیت پیر بابا علی تعلق داشت. در این بررسی بین ویژگی هایی مانند وزن سوخ و شمار گل در چتر (85/0)، عرض برگ و قطر ساقه گل دهنده (86/0) و قطر ساقه و قطر سوخ (82/0) همبستگی مثبت و معنی داری مشاهده شد. پس از تجزیه متغیر ها به مولفه های اصلی، سه مولفه اول در مجموع 72% از کل تغییرها را توجیه کردند. پس از تجزیه خوشه ای، جمعیت های مورد مطالعه در چهار گروه مجزا قرار گرفتند. بیشترین میزان فنول کل (mg GAE/g FW 76/6) و بالاترین درصد مهارکنندگی رادیکال آزاد (36/85 درصد) به ترتیب به جمعیت های دره اوسون دربند و آبنیک فشم تعلق داشت. نتیجه های این پژوهش نشان دهنده وجود گوناگونی میان جمعیت های بررسی شده می باشد که می توان از آن در انجام برنامه های بهنژادی بهره گیری کرد.